भविष्यपुराणम् पर्व तृतीय (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः प्रथम/अध्यायः चतुर्थ
द्वापरयुगभूपाख्यानवर्णनम्
।। शौनक उवाच ।।
कथं यज्ञः कृतस्तेन प्रद्योतेन विचक्षण ।।
सर्वं कथय मे तात त्रिकालज्ञ महामुने ।। १ ।।
।। सूत उवाच ।। ।।
एकदा हस्तिनगरे प्रद्योतः क्षेमकात्मजः ।।
आस्थितः स कथामध्ये नारदोऽभ्यागमत्तदा ।। २ ।।
तं दृष्ट्वा हर्षितो राजा पूजयामास धर्मवित् ।।
सुखोपविष्टः स मुनिः प्रद्योतं नृपमब्रवीत् ।। ३ ।।
म्लेच्छैर्हतस्तव पिता यमलोकमतो गतः ।।
म्लेच्छयज्ञप्रभावेण स्वर्गतिर्भविता हि सः ।।४।।
तच्छ्रुत्वा क्रोधताम्राक्षो ब्राह्मणान्वेदवित्तमान् ।।
आहूय स कुरुक्षेत्रे म्लेच्छयज्ञं समारभत् ।। ५ ।।
यज्ञकुंडं चतुष्कोणं योजनान्येव षोडश ।।
रचित्वा देवता ध्यात्वा म्लेच्छांश्च जुहुयान्नृपः।।६ ।।
__________________________________
(°¶•)
हारहूणान्बर्बरांश्च गुरुंडांश्च शकान्खसान् ।।
यवनान्पल्लवांश्चैव रोमजान्खरसंभवान् ।। ७ ।।
द्वीप स्थितान्कामरूश्च चीनान्सागरमध्यगान्।।
प्राहूय भस्मसात्कुर्वन्वेदमंत्रप्रभावतः ।। ८ ।।
ब्राह्मणान्दक्षिणां दत्त्वा अभिषेकमकारयत् ।।
क्षेमको नाम नृपतिः स्वर्गलोकं ततो गतः ।। ९ ।।
म्लेच्छहंता नाम तस्य विख्यातं भुवि सर्वतः ।।
राज्यं दशसहस्राब्दं कृतं तेन महात्मना ।।3.1.4.(१०)।।
___________________________________
स्वर्गलोकं गतो राजा तत्पुत्रो वेदवान्स्मृतः।।
द्विसहस्रं कृतं राज्यं तदा म्लेच्छः कलिः स्वयम् ।।
नारायणं पूजयित्वा दिव्यां स्तुतिमथाकरोत् ।। ।। ११ ।।
।। कलिरुवाच ।।
नमोऽनंताय महते सर्वकालप्रवर्तिने ।। १२ ।।
चतुर्युगकृते तुभ्यं वासुदेवाय साक्षिणे ।।
दशावताराय हरे नमस्तुभ्यं नमोनमः ।।१३।।
नमः शक्त्यवताराय रामकृष्णाय ते नमः ।।
नमो मत्स्यावताराय महते गौरवासिने ।। १४ ।।
नमो भक्तावताराय कल्पक्षेत्रनिवासिने ।।
राज्ञा वेदवता नाथ मम स्थानं विनाशितम् ।।
मम प्रियस्य म्लेच्छस्य तत्पित्रा वंशनाशनम् ।। १५ ।।
।। सूत उवाच ।।
इति स्तुतस्तु कलिना म्लेच्छस्य सह भार्यया ।।१६।।
प्राप्तवान्स हरिः साक्षाद्भगवान्भक्तवत्सलः ।।
कलिं प्रोवाच स हरिर्युष्मदर्थे युगोत्तमम् ।। १७ ।।
_____________________________________
बहुरूपमहं कृत्वा तवेच्छां पूरयाम्यहम् ।। (°¶•)
आदमो नाम पुरुषः पत्नी हव्यवती तथा ।। १८ ।।
विष्णुकर्दमतो जातौ .म्लेच्छवंशप्रवर्धनौ ।।
हरिस्त्वन्तर्दधे तत्र कलिरानंदसंकुलः ।। १९ ।।
गिरिं नीलाचलं प्राप्य किंचित्कालमवासयत् ।।
पुत्रो वेदवतो जातः सुनंदो नाम भूपतिः ।। 3.1.4.२० ।।
पितुस्तुल्यं कृतं राज्यमनपत्यो मृतिं गतः ।।
आर्यदेशाः क्षीणवंतो म्लेच्छवंशा बलान्विताः ।। २१।।
भविष्यंति भृगुश्रेष्ठ तस्माच्च तुहिनाचलम् ।।
गत्वा विष्णुं समाराध्य गमिष्यामो हरेः पदम् ।। २२ ।।
इति श्रुत्वा द्विजाः सर्वे नैमिषारण्यवासिनः ।।
अष्टाशीतिसहस्राणि गतास्ते तुहिनाचलम् ।। २३।।
विशालायां समासाद्य विष्णुगाथां प्रचक्षिरे ।।
इति व्यासेन कथितं वाक्यं कलिविशारदम् ।।
श्रोतारं स मनः कृत्वा भविष्यं समुदीरयत् ।। २४ ।।
।। व्यास उवाच ।।
मनः शृणु ततो गाथां भावी सूतेन वर्णिताम् ।।
कलेर्युगस्य पूर्णां तां तच्छ्रुत्वा तृप्तिमावह ।। २५ ।।
।। सूत उवाच ।।
षोडशाब्दसहस्रे च शेषे तद्द्वापरे युगे ।।
बहुकीर्तिमती भूमिरार्यदेशस्य कीर्तिता ।।२६।।
क्वचिद्विप्राः स्मृता भूपाः क्वचिद्राजन्यवंशजाः ।।
क्वचिद्वैश्याः क्वचिच्छूद्राः कुत्रचिद्वर्णसंकराः।।२७।।
द्विशताष्टसहस्रे द्वे शेषे तु द्वापरे युगे ।।
म्लेच्छदेशस्य याभूमिर्भविता कीर्तिमालिनी ।। २८ ।।
(हब्बा वर्णन)
इन्द्रियाणि दमित्वा यो ह्यात्मध्यानपरायणः ।।
तस्मादादमनामासौ पत्नी हव्यवती स्मृता ।। २९ ।।
प्रदाननगरस्यैव पूर्वभागे महावनम् ।।
ईश्वरेण कृतं रम्यं चतुःक्रोशायतं स्मृतम् ।। 3.1.4.३०।।
पापवृक्षतले गत्वा पत्नीदर्शनतत्परः ।।
कलिस्तत्रागतस्तूर्णं सर्परूपं हि तत्कृतम्।। ३१ ।।
वंचिता तेन धूर्तेन विष्ण्वाज्ञा भंगतां गता ।।
खादित्वा तत्फलं रम्यं लोकमार्गप्रदं पतिः ।।३२ ।।
उदुंबरस्य पत्रैश्च ताभ्यां वाय्वशनं कृतम् ।।
सुताः पुत्रास्ततो जाताः सर्वे म्लेच्छा बभूविरे ।।३३ ।।
त्रिंशोत्तरं नवशतं तस्यायुः परिकीर्तितम् ।।
फलानां हवनं कुर्वन्पत्न्या सह दिवं गतः ।। ३४ ।।
तस्माज्जातः सुतः श्रेष्ठः श्वेतनामेति विश्रुतः ।।
द्वादशोत्तरवर्षं च तस्यायुः परिकीर्तितम् ।। ३५ ।।
अनुहस्तस्य तनयः शतहीनं कृतं पदम् ।।
कीनाशस्तस्य तनयः पितामहसमं पदम् ।। ३६ ।।
महल्ललस्तस्य सुतः पंचहीनं शतं नव ।।
तेन राज्यं कृतं तत्र तस्मान्मानगरं स्मृतम् ।। ३७ ।।
तस्माच्च विरदो जातो राज्यं षष्ट्युत्तरं समाः ।।
ज्ञेयं नवशतं तस्य स्वनाम्ना नगरं कृतम् ।। ३८ ।।
हनूकस्तस्य तनयो विष्णु भक्तिपरायणः ।।
फलानां हवनं कुर्वंस्तत्त्वं ह्यसि जयन्सदा।।३९।।
त्रिशतं पंचषष्टिश्च राज्यं वर्षाणि तत्स्मृतम् ।।
सदेहः स्वर्गमायातो म्लेच्छधर्मपरायणः।।3.1.4.४०।।
आचारश्च विवेकश्च द्विजता देवपूजनम्।।
कृतान्येतानि तेनैव तस्मान्म्लेच्छः स्मृतो बुधैः ।।४१।।
विष्णुभक्त्यग्निपूजा च ह्यहिंसा च तपो दमः ।।
धर्माण्येतानि मुनिभिर्म्लेच्छानां हि स्मृतानि वै ।। ४२ ।।
मतोच्छिलस्तस्य सुतो हनुकस्यैव भार्गव।।
राज्यं नवशतं तस्य सप्ततिश्च स्मृताः समाः ।।४३।।
लोमकस्तस्य तनयो राज्यं सप्तशतं समाः ।।
सप्तसप्ततिरेवास्य तत्पश्चात्स्वर्गतिं गतः ।।४४।।
तस्माज्जातः सुतो (न्यूहो) निर्गतस्तूह एव सः ।।
तस्मान्न्यूहः स्मृतः प्राज्ञै राज्यं पंचशतं कृतम् ।। ४५ ।।
सीमः शमश्च भावश्च त्रयः पुत्रा बभूविरे ।।
न्यूहः स्मृतो विष्णुभक्तस्सोऽहं ध्यानपरायणः।।४६।।
एकदा भगवान्विष्णुस्तत्स्वप्ने तु समागतः ।। ४७ ।।
वत्स न्यूह शृणुष्वेदं प्रलयः सप्तमेऽहनि ।।
भविता त्वं जनैस्सार्धं नावमारुह्य सत्वरम् ।। ४८ ।।
जीवनं कुरु भक्तेषु सर्वश्रेष्ठो भविष्यसि ।।
तथेति मत्वा स मुनिर्नावं कृत्वा सुपुष्टिताम् ।। ४९ ।।
हस्तत्रिशतलम्बां च पंचाशद्धस्तविस्तृताम् ।।
त्रिंशद्धस्तोच्छ्रितां रम्यां सर्वजीवसमन्विताम् ।3.1.4.५०
आरुह्य स्वकुलैस्सार्द्धं विष्णुध्यानपरोऽभवत् ।।
सांवर्तको मेघगणो महेंद्रेण समन्वितः ।। ५१ ।।
चत्वारिंशद्दिनान्येव महावृष्टिमकारयत् ।।
सर्वं तु भारतं वर्षं जलैः प्लाव्य तु सिंधवः ।। ५२ ।।
चत्वारो मिलिताः सर्वे विशालायां न चागताः ।।
अष्टाशीतिसहस्राणि मुनयो ब्रह्मवादिनः ।। ५३ ।।
न्यूहश्च स्वकुलैस्सार्धं शेषास्सर्वे विनाशिताः ।।
तदा च मुनयस्सर्वे विष्णुमायां प्रतुष्टुवुः ।। ५४ ।।
।। मुनय ऊचुः ।।
नमो देव्यै महाकाल्यै देवक्यै च नमोनमः ।।
महालक्ष्म्यै विष्णुमात्रे राधा देव्यै नमोनमः ।। ५५ ।।
रेवत्यै पुष्पवत्यै च स्वर्णवत्यै नमोनमः ।।
कामाक्षायै च मायायै नमो मात्रे नमोनमः ।। ५६ ।।
महावातप्रभावेन महा मेघरवेण च ।।
जलधाराभिरुग्राभिर्भयं जातं हि दारुणम् ।।५७।।
तस्माद्भयाद्भैरवि त्वमस्मान्संरक्ष किंकरान् ।।
तदा प्रसन्ना सा देवी जलं शांत तया कृतम् ।। ५८ ।।
अब्दांतरे मही सर्वा स्थली भूत्वा प्रदृश्यते ।।
आराच्च शिषिणा नाम हिमाद्रेस्तटभूमयः ।। ५९ ।।
न्यूहस्तत्र स्थितो नावमारुह्य स्वकुलैस्सह ।।
जलांते भूमिमागत्य तत्र वासं करोति सः ।। 3.1.4.६० ।।
____________________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये द्वापरनृपोपाख्यानं नाम चतुर्थोऽध्यायः ।। ४ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व 3 (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः 1/अध्यायः5 < भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः १
(कलियुगभूपाख्यानवर्णनम्)
।। शौनक उवाच ।।
सांप्रतं वर्तते यो वै प्रलयांते मुनीश्वर ।।
दिव्यदृष्टिप्रभावेन ज्ञातं ब्रूहि ततः परम् ।। १ ।।
।। सूत उवाच ।।
न्यूहो नाम स्मृतो म्लेच्छो विष्णुमोहं तदाकरोत् ।।
तदा प्रसन्नो भगवांस्तस्य वंशः प्रवर्द्धितः ।।२।।
म्लेच्छभाषा कृता तेन वेदवाक्यपराङ्मुखा ।।
कलेश्च वृद्धये ब्राह्मीं भाषां कृत्वाऽपशब्दगाम् ।।.३ ।।
न्यूहाय दत्तवान्देवो बुद्धीशो बुद्धिगः स्वयम् ।।
विलोमं च कृतं नाम न्यूहेन त्रिसुतस्य वै ।। ४ ।।
सिमश्च हामश्च तथा याकूतो नाम विश्रुतः ।।
याकूतः सप्तपुत्रश्च जुम्रो माजूज एव सः ।।५।।
मादी तथा च यूनानस्तूवलोमसकस्तथा ।।
तीरासश्च तथा तेषां नामभिर्देश उच्यते ।।६।।
जुम्रा दश कनाब्जश्च रिफतश्च तजर्रुमः ।।
तन्नाम्ना च स्मृता देशा यूनाद्या ये सुताः स्मृताः।। ७ ।।
इलीशस्तरलीशश्च कित्तीहूदानिरुच्यते ।।
चतुर्भिर्नामभिर्देशास्तेषां तेषां प्रचक्रिरे ।। ८ ।।
द्वितीयतनयाद्धामात्सुताश्चत्वार एव ते ।।
कुशो मिश्रश्च कूजश्च कनआंस्तत्र नामभिः ।। ९ ।।
देशाः प्रसिद्धा म्लेच्छानां कुशात्षट्तनयाः स्मृताः ।।
स वा चैव हवीलश्च सर्वतोरगमस्तथा ।। 3.1.5.१० ।।
तथा सवतिका नाम निमरूहो महाबलः ।।
तेषां पुत्राश्च कलनः सिंनारोरक उच्यते ।। ११ ।।
अक्कदो वावुनश्चैव रसनादेशकाश्च ते ।।
श्रावयित्वा मुनीन्सूतो योगनिद्रावशं गतः ।। १२ ।।
द्विसहस्रे शताब्दान्ते बुद्ध्वा पुनरथाब्रवीत ।।
सिमवंशं प्रवक्ष्यामि सिमो ज्येष्ठः स भूपतिः ।। १३ ।।
राज्यं पंचशतं वर्षं तेन म्लेच्छेन सत्कृतम् ।।
अर्कन्सदस्तस्य सुतश्चतुस्त्रिंशच्च राज्यकम् ।। १४ ।।
चतुश्शतं पुनर्ज्ञेयं सिंहस्तत्तनयोऽभवत् ।।
राज्यं तस्य स्मृतं तत्र षष्ट्युत्तर चतुः शतम् ।। १५ ।।
इव्रतस्य सुतो ज्ञेयः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।।
फलजस्तस्य तनयश्चत्वारिंशद्द्वयं शतम् ।। १६ ।।
राज्यं कृतं तु तस्माच्च रऊ नाम सुतः स्मृतः ।।
सप्तत्रिंशच्च द्विशतं तस्य राज्यं प्रकीर्तितम् ।। १७ ।।
तस्माच्च जूज उत्पन्नः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।।
नहूरस्तस्य तनयो वयः षष्ट्युत्तरं शतम् ।।
राज्यं चकार नृपतिर्बहुशत्रून्विहिंसयन् ।। १८ ।।
ताहरस्तस्य तनयः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।।
तस्मात्पुत्रोऽविरामश्च नहूरो हारनस्त्रयः ।। १९।।
एवं तेषां स्मृता वंशा नाममात्रेण कीर्तिताः ।।
सरस्वत्याश्च शापेन म्लेच्छभाषा महाधमाः ।।3.1.5.२०।
तेषां वृद्धिः कलौ चासीत्संक्षेपेण प्रकीर्तिता ।।
संस्कृतस्यैव वाणी तु भारतं वर्षमूह्यताम् ।। २१ ।।
अन्यखंडे गता सैव म्लेच्छा ह्यानंदिनोऽभवन् ।।
एवं ते विप्र कथितं विष्णुभक्तद्विजैस्सह ।। २२ ।। ।।
।। व्यास उवाच ।।
तच्छ्रुत्वा मुनयस्सर्वे विशालायां निवासिनः ।।
नरं नारायणं देवं संपूज्य विनयान्विताः ।।२३।।
ध्यानं चक्रुर्मुदा युक्ता द्विशतं परिवत्सरान् ।।
तत्पश्चाद्बोधितास्सर्वे शौनकाद्या मुनीश्वराः ।। २४ ।।
संध्यातर्पणदेवार्चाः कृत्वा ध्यात्वा जनार्द्दनम् ।।
लोमहर्षणमासीनं पप्रच्छुर्विनयान्विताः ।। २५ ।।
व्यासशिष्य महाभाग चिरं जीव महामते ।।
सांप्रतं वर्तते यो वै राजा तन्मे वद प्रभो ।। २६ ।।
।।सूत उवाच ।।
त्रिसहस्राब्दसंप्राप्ते कलौ भार्गवनंदन ।।
आवन्ते शंखनामाऽसौ सांप्रतं वर्तते नृपः ।।२७।।
म्लेच्छदेशे शकपतिरथ राज्यं करोति वै ।।
शृणु तत्कारणं सर्वे यथा यस्य विवर्धनम् ।। २८ ।।
द्विसहस्रे कलौ प्राप्ते म्लेच्छवंशविवर्द्धिता ।।
भूमिर्म्लेच्छमयी सर्वा नानापथविवर्द्धिता।।२९।।
ब्रह्मावर्तमृते तत्र सरस्वत्यास्तटं शुभम् ।।(°¶•)
म्लेच्छाचार्यश्च मूशाख्यस्तन्मतैः पूरितं जगत् ।। 3.1.5.३० ।।
देवार्चनं वेदभाषा नष्टा प्राप्ते कलौ युगे ।।
तल्लक्षणं शृणु मुने म्लेच्छभाषाश्चतुर्विधाः ।। ३१।।
व्रजभाषा महाराष्ट्री यावनी च गुरुंडिका ।।(°¶•)
तासां चतुर्लक्षविधा भाषाश्चान्यास्तथैव च ।।३२।।
पानीयं च स्मृतं पानी बुभुक्षा भूख उच्यते ।।
पानीयं पापडी भाषा भोजनं कक्कनं स्मृतम् ।।३३।।
इष्टिशुद्धरवः प्रोक्त इस्तिनी मसपावनी
आहुतिर्वै आजु इति ददाति च दधाति च ।। ३४ ।।
पितृपैतरभ्राता च बादरः पतिरेव च ।।
सेति सा यावनी भाषा ह्यश्वश्चास्पस्तथा पुनः।।३५।।
_____________________________________
जानुस्थाने जैनुशब्दः सप्तसिंधुस्तथैव च ।।(°¶•)
सप्तहिन्दुर्यावनी च पुनर्ज्ञेया गुरुंडिका ।। ३६ ।।
रविवारे च संडे च फाल्गुने चैव फर्वरी ।।(°¶•)
षष्टिश्च सिक्सटी ज्ञेया तदुदाहारमीदृशम् ।।३७।।
या पवित्रा सप्तपुरी तासु हिंसा प्रवर्तते ।।
दस्यवः शबरा भिल्ला मूर्खा आर्ये स्थिता नराः।। ३८ ।।
म्लेच्छदेशे बुद्धिमतो नरा वै म्लेच्छधर्मिणः ।।
म्लेच्छाधीना गुणाः सर्वेऽवगुणा आर्यदेशके ।। ३९ ।।
म्लेच्छराज्यं भारते च तद्द्वीपेषु स्मृतं तथा ।।
एवं ज्ञात्वा मुनिश्रेष्ठ हरिं भज महामते ।। 3.1.5.४० ।।
तच्छ्रुत्वा मुनयः सर्वे रोदनं चक्रिरे बहु ।। ४१ ।।
_____________________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गं पर्वणि चतुर्युगखंडापरपर्याये कलियुगभूपवर्णनंनाम पंचमोऽध्यायः ।। ५ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व 3 (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः 1/अध्यायः 06 < भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः १
(कलियुगभूपाख्यानवर्णनम्)
।। शौनक उवाच ।।
ब्रह्मावर्ते कथं म्लेच्छा न प्राप्ताः कारणं वद।।
सूतः प्राह शृणुष्वेदं सरस्वत्याः प्रभावतः ।।१।।
म्लेच्छाः प्राप्ता न तत्स्थाने काश्यपो नाम वै द्विजः ।।
कलौ प्राप्ते सहस्राब्दे स्वर्गात्प्राप्तः सुराज्ञया ।। २ ।।
आर्यावती च तत्पत्नी दश पुत्रानकल्मषान् ।।
काश्यपात्सा लब्धवती तेषां नामानि मे शृणु ।। ३ ।।
उपाध्यायो दीक्षितश्च पाठकः शुक्लमिश्रकौ ।। (°¶•)
अग्निहोत्री द्विवेदी च त्रिवेदी पाण्ड्य एव च ।। ४ ।।
चतुर्वेदीति कथिता नामतुल्यगुणाः स्मृताः ।। (°¶•)
तेषां मध्ये काश्यपश्च सर्वज्ञानमसमन्वितः ।। ५ ।।
काश्मीरे प्राप्तवान्सोऽपि जगदम्बां सरस्वतीम् ।।
तुष्टाव पूजनं कृत्वा रक्तपुष्पैस्त्वथाक्षतैः ।। ६ ।।
धूपैर्दीपैश्च नैवेद्यैः पुष्पांजलिसमन्वितः।।७।
।। काश्यप उवाच ।।
मातः शंकरदयिते मयि ते करुणा कुतो नास्ति।।
भोऽसि त्वं जगदंबा जगतः किं मां बहिर्न यसि ।।८।।
देवि त्वं सुरहेतोर्धर्मद्रोहिणमाशु हंसि मातः ।।
उत्तमसंस्कृतभाषां त्वं कुरु म्लेच्छांश्च मोहयेः शीघ्रम् |९ ।।
अंब त्वं बहुरूपा हुंकारा द्धूम्रलोचनं हसि ।।
भीमं दुर्गा दैत्यं हत्वा जगतां सुखं नयसि ।।3.1.6.१० ।।
दंभं मोहं घोरं गर्वं हत्वा सदा सुखं शेषे ।।
बोधय मातर्जगतो दुष्टान्नष्टान्कुरु त्वं वै ।।
तदा प्रसन्ना सा देवी भो मुनेस्तस्य मानसे ।। ११ ।।
वासं कृत्वा ददौ ज्ञानं मिश्रदेशे मुनिर्गतः ।।
सर्वान्म्लेच्छान्मोहयित्वा कृत्वाथ तान्द्विजन्मनः।।१२।
संख्यादशसहस्रं च नरवृन्दं द्विजन्मनाम् ।।
द्विसहस्रं स्मृता वैश्याः शेषाः शूद्रसुताः स्मृताः ।।१३ ।।
तैः सार्द्धमार्यदेशे स सरस्वत्याः प्रसादतः ।।
अवसद्वै मुनिश्रेष्ठो मुनिकार्यरतः सदा ।। १४ ।।
तेषामार्यसमूहानां देव्याश्च वरदानतः ।।
वृद्धिर्भवति बहुला चतुष्कोटिनराः स्त्रियः ।। १५ ।।
तेषां पुत्राश्च पौत्राश्च तद्भूपः काश्यपो मुनिः ।।
विंशोत्तरशतं वर्षं तस्य राज्यं प्रकीर्तितम् ।। १६ ।।
राज्यपुत्राख्यदेशे च शूद्राश्चाष्टसहस्रकाः ।।
तेषां भूपश्चार्यपृथुस्तस्माज्जातस्स मागधः ।। १७ ।।
मागधं नाम तत्पुत्रमभिषिच्य ययौ मुनिः ।।
इति श्रुत्वा भृगुश्रेष्ठः शौनको हर्षमागतः ।। १८ ।।
सूतं पौराणिकं नत्वा विष्णुध्यानपरोऽभवत् ।।
पुनश्च श्रुतिवर्षान्ते बोधिता मुनयस्तथा ।। १९।।
नित्यनैमित्तिकं कृत्वा पप्रच्छुरिदमादरात् ।।
लोमहर्षण मे ब्रूहि के राजानश्च मागधात् ।।
कलौ राज्यं कृतं यैस्तु व्यासशिष्य वदस्व नः ।।3.1.6.२०।।
।। सूत उवाच ।।
मागधो मागधे देशे प्राप्तवान्काश्यपात्मजः।।२१।।
पितृराज्यं स्मृतं तेन त्वार्यदेशः पृथक्कृतः।।
पाञ्चालात्पूर्वतो देशो मागधः परिकीर्तितः ।। २२ ।।
आग्नेय्यां च कलिंगश्च तथावन्तस्तु दक्षिणे ।।
आनर्तदेशा नैर्ऋत्यां सिंधुदेशस्तु पश्चिमे ।। २१ ।।
वायव्यां कैकयो देशो मद्रदेशस्तथोत्तरे ।।
ईशाने चैव कोणिन्दश्चार्यदेशश्च तत्कृतः ।।२४।।
देशनाम्ना तस्य सुता मगधस्य महात्मनः ।।
तेभ्योंशानि प्रदत्तानि तत्पश्चात्क्रतुमुद्वहन् ।।२५।।
बलभद्रस्तदा तुष्टो यज्ञभावेन भावितः ।।
शिशुनागः क्रतोर्जातो बलभद्रांशसंभवः ।।२६।।
शतवर्षं कृतं राज्यं काकवर्मा सुतोऽभवत् ।।
तद्राज्यं नवतिवर्षं क्षेमधर्मा ततोऽभवत् ।। २७ ।।
अशीतिवर्षं राज्यं तत्क्षेत्रौजास्तत्सुतोऽभवत् ।।
दशहीनं कृतं राज्यं वेदमिश्रस्ततोऽभवत् ।। २८ ।।
दशहीनं कृतं राज्यं ततोऽजातरिपुस्सुतः ।।
दशहीनं कृतं राज्यं दर्भकस्तनयोऽभवत् ।। २९ ।।
दशहीनं कृतं राज्यमुदयाश्वस्ततोऽभवत् ।।
दशहीनं कृतं राज्यं नंदवर्धन एव तत् ।। 3.1.6.३० ।।
दशहीनं कृतं राज्यं तस्मान्नंदसुतोऽभवत् ।।
पितुस्तुल्यं कृतं राज्यं शूद्रीगर्भसमुद्भवः ।। ३१ ।।
नन्दाज्जातः प्रनन्दश्च दशवर्षं कृतं पदम् ।।(°¶•)
तस्माजातः परानन्दः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।। ३२ ।।
तस्माज्जातस्समानंदो विंशद्वर्षं कृतं पदम् ।।
तस्माजातः प्रियानंदः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।। ३३ ।।
देवानंदस्तस्य सुतः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।।
यज्ञभंगः सुतस्तस्मात्पितुरर्द्धं कृतं पदम् ।। ३४।।
मौर्यानंदस्तस्य सुतः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।।(°¶•)
महानन्दस्ततो जातः पितुस्तुल्यं कृतं पदम् ।। ३५ ।।
एतस्मिन्नेव काले तु कलिना संस्मृतो हरिः ।।
काश्यपादुद्भवो देवो गौतमो नाम विश्रुतः ।। ३६ ।।
बौद्धधर्मं च संस्कत्य पट्टणे प्राप्तवान्हरिः ।।(°¶•)
दशवर्षं कृतं राज्यं तस्माच्छाक्यमुनिः स्मृतः ।। ३७ ।।
विंशद्वर्षं कृतं राज्यं तस्माच्छुद्धोदनोऽभवत् ।।
त्रिंशद्वर्षं कृतं राज्यं शाक्य सिंहस्ततोऽभवत् ।।३८।।
शताद्रौ द्विसहस्रेऽब्दे व्यतीते सोऽभवन्नृपः ।।
कलेः प्रथमचरणे वेदमार्गो विनाशितः ।। ३९ ।।
षष्टिवर्षं कृतं राज्यं सर्वबौद्धा नराः स्मृताः।।
नरेषु विष्णुर्नृपतिर्यथा राजा तथा प्रजाः।।3.1.6.४०।।
विष्णोर्वीर्यानुसारेण जगद्धर्मः प्रवर्त्तते ।।
तस्मिन्हरौ ये शरणं प्राप्ता मायापतौ नराः ।। ४१ ।।
अपि पापसमाचारा मोक्षवंतः प्रकीर्तिताः ।।(°¶•)
शक्यसिंहाद्बुद्धसिंहः पितुरर्थं कृतं पदम् ।। ४२ ।।
चंद्रगुप्तस्तस्य सुतः पौरसा धिपतेः सुताम् ।।(°¶•)
सुलूवस्य तथोद्वाह्य यावनीबौद्धतत्परः ।। ४३ ।।
षष्टिवर्षं कृतं राज्यं बिंदुसारस्ततोऽभवत् ।।
पितृस्तुल्य कृतं राज्यमशोकस्तनयोऽभवत् ।।४४।।
एतस्मिन्नेव काले तु कान्यकुब्जो द्विजोत्तमः ।।
अर्बुदं शिखरं प्राप्य ब्रह्महोममथाकरोत् ।।४५।।
वेदमंत्रप्रभावाच्च जाताश्चत्वारि क्षत्रियाः ।।
प्रमरस्सामवेदी च चपहानिर्यजुर्विदः।।४६।।
त्रिवेदी च तथा शुक्लोथर्वा स परिहारकः ।।
ऐरावतकुले जातान्गजानारुह्य ते पृथक् ।।४७।।
अशोकं स्ववशं चकुस्सर्वे बौद्धा विनाशिताः ।।(°¶•)
चतुर्लक्षाः स्मृता बौद्धाः दिव्यशस्त्रैः प्रहारिताः ।। ४८ ।।
अवन्ते प्रमरो भूपश्चतुर्योजनविस्तृताम् ।।(°¶•)
अम्बावतीं नाम पुरीमध्यास्य सुखितोऽभवत् ।। ४९ ।।
_____________________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखंडापरपर्याये कलियुगभूपवर्णनो पाख्याने षष्ठोध्यायः ।। ६ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व 3 (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः 1/अध्यायः ०7< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः १
।। सूत उवाच ।।
चित्रकूटगिरेर्देशे परिहारो महीपतिः ।।(°¶•)
कलिंजरपुरं रम्यमक्रोशायतनं स्मृतम् ।। १ ।।
अध्यास्य बौद्धहंता स सुखितोभवदूर्जितः ।।(°¶•)
राजपुत्राख्यदेशे च चपहानिर्महीपतिः ।। २ ।।
अजमेरपुरं रम्यं विधिशोभासमन्वितम् ।।(°¶•)
चातुर्वर्ण्ययुतं दिव्यमध्यास्य सुखितोऽभवत् ।। ३ ।।
शुक्लो नाम महीपालो गत आनर्तऽमंडले ।।
द्वारकां नाम नगरीमध्यास्य सुखितोऽभवत् ।। ४ ।।
।। शौनक उवाच ।।
तेषामग्न्युद्भवानां च ये भूपा राज्यसत्कृताः ।।
तान्मे ब्रूहि महाभाग सूतो वाक्यमथाब्रवीत् ।। ५ ।।
गच्छध्वं ब्राह्मणाः सर्वे योगनिद्रावशो ह्यहम् ।।
तच्छुत्वा मुनयः सर्वे विष्णोर्ध्यानं प्रचक्रिरे ।। ६ ।।
पूर्णे द्वे च सहस्रान्ते सूतो वचनमब्रवीत् ।।
सप्तत्रिंशशते वर्षे दशाब्दे चाधिके कलौ ।। ७ ।।
प्रमरो नाम भूपालः कृतं राज्यं च षट्समाः।।(°¶•)
महामदस्ततो जातः पितुरर्धं कृतं पदम् ।।८।।
देवापिस्तनयस्तस्य पितु स्तुल्यं कृतं पदम् ।।
देवदूतस्तस्य सुतः पितुस्तुल्यं स्मृतं पदम् ।। ९ ।।
तस्माद्गंधर्वसेनश्च पंचाशदब्दभूपदम् ।।
कृत्वा च स्वसुतं शंखमभिषिच्य वनं गतः ।।3.1.7.१०।।
शंखेन तत्पदं प्राप्तं राज्यं त्रिंशत्समाः कृतम् ।।
देवांगना वीरमती शक्रेण प्रेषिता तदा ।। ११ ।।
गंधर्वसेनं संप्राप्य पुत्ररत्नमजीजनत् ।।
सुतस्य जन्मकाले तु नभसः पुष्पवृष्टयः ।। १२ ।।
पेतुर्दुंदुभयो नेदुर्वांति वाताः सुखप्रदाः ।।
शिवदृष्टिर्द्विजो नाम शिष्यैस्सार्द्धं वनं गतः ।।१३।
( विक्रमादित्य वर्णन )
विंशद्भिः कर्मयोगं च समाराध्य शिवोऽभवत् ।।
पूर्णे त्रिंशच्छते वर्षे कलौ प्राप्ते भयंकरे ।। १४ ।।
शकानां च विनाशार्थमार्यधर्मविवृद्धये ।।(°¶•)
जातश्शिवाज्ञया सोऽपि कैलासाद्गुह्यकालयात् ।। १५।।
विक्रमादित्यनामानं पिता कृत्वा मुमोद ह ।।(°¶•)
स बालोऽपि महाप्राज्ञः पितृ मातृप्रियंकरः ।। १६ ।।
पञ्चवर्षे वयःप्राप्ते तपसोऽर्थे वनं गतः ।।(°¶•)
द्वादशाब्दं प्रयत्नेन विक्रमेण कृतं तपः ।। १७ ।।
पश्चादम्बावतीं दिव्यां पुरीं यातः श्रियान्वितः ।।
दिव्यं सिंहासनं रम्यं द्वात्रिंशन्मूर्तिसंयुतम् ।। १८ ।।
शिवेन प्रेषितं तस्मै सोपि तत्पदमग्रहीत् ।।(°¶•)
वैतालस्तस्य रक्षार्थं पार्वत्या निर्मितो गतः ।। १९ ।।
एकदा स नृपो वीरो महाकालेशश्वरस्थलम् ।।
गत्वा सम्पूजयामास देवदेवं पिनाकिनम् ।। 3.1.7.२० ।।
सभा धर्ममयी तत्र निर्मिता व्यूहविस्तरा ।।
नानाधातुकृतस्तम्भा नानामणिविभूषिता ।।२१।।
नानाद्रुमलताकीर्णा पुष्पवल्लीभिरन्विता ।।
तत्र सिंहासनं दिव्यं स्था पितं तेन शौनक ।। २२ ।।
आहूय ब्राह्मणान्मुख्यान्वेदवेदांगपारगान् ।।
पूजयित्वा विधानेन धर्मगाथामथाऽशृणोत् ।। २३ ।।
एतस्मिन्नन्तरे तत्र वैतालो नाम देवता ।।
स कृत्वा ब्राह्मणं रूप जयाशीर्भिः प्रशस्य तम् ।। २४ ।।
उपविश्यासने विप्रो राजानमिदमब्रवीत् ।।
यदि ते श्रवणे श्रद्धा विक्रमादित्यभूपते ।। २५ ।।
वर्णयामि महाख्यानमितिहाससमुच्चयम् ।। २६ ।।
__________________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापर पर्याये कलियुगसंभूतरविशशिवंशभूपवर्णनं नामसप्तमोऽध्यायः ।। ७।।
इति प्रथमखंडः संपूर्णः ।। १ ।।
__________________________________________
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०१ < भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। ऋषयः ऊचुः ।।
भगवन्विक्रमाख्यानकालोऽयं भवतोदितः ।।
शतद्वादशमर्यादो द्वापरस्य समो भुवि ।। ।। १ ।।
अस्मिन्काले महाभाग लीला भगवता कृता ।।
तामेतां कथयास्मान्वै सर्वज्ञोऽस्ति भवान्सदा ।। २ ।।
।। सूत उवाच ।।
नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम् ।।
देवीं सरस्वतीं व्यासं ततो जयमुदीरयेत् ।। ३ ।।
भविष्याख्ये महाकल्पे प्राप्ते वैवस्वतेन्तरे ।।
अष्टाविंशद्द्वापरान्ते कुरुक्षेत्रे रणोऽभवत् ।। ४ ।।
पांडवैर्निर्जिताः सर्वे कौरवाः युद्धदुर्मदाः ।।
अष्टादशे च दिवसे पांडवानां जयोऽभवत् ।। ५ ।।
दिनान्ते भग वान्कृष्णो ज्ञात्वा कालस्य दुर्गतिम् ।।
शिवं तुष्टाव मनसा योगरूपं सनातनम् ।। ६ ।।
।। कृष्ण उवाच ।।
नमः शांताय रुद्राय भूते शाय कपर्दिने।।
कालकर्त्रे जगद्भर्त्रे पापहर्त्रे नमोनमः ।। ७ ।।
पांडवान्रक्ष भगवन्मद्भक्तान्भूतभीरुकान् ।।
इति श्रुत्वा स्तवं रुद्रो नंदियानोपरिस्थितः ।।
रक्षार्थं शिबिराणां च प्राप्तवाञ्छूलहस्तधृक् ।। ८ ।।
तदा नृपाज्ञया कृष्णः स गतो गजसाह्वयम् ।।
पांडवाः पंच निर्गत्य सरस्वत्या स्तटेऽवसन् ।। ९ ।।
निशीथे द्रौणिभोजौ च कृपस्तत्र समाययुः ।।
तुष्टुवुर्मनसा रुद्रं तेभ्यो मार्गं शिवोददात् ।। 3.3.1.१० ।।
अश्वत्थामा तु बलवाञ्छिवदत्तमसिं तदा ।।
गृहीत्वा स जघानाशु धृष्टद्युम्नपुरःसरान् ।। ११ ।।
हत्वा यथेष्टमगमद्द्रौणिस्ताभ्यां समन्वितः ।। १२ ।।
पार्षतस्यैव सूतश्च हतशेषो भयातुरः ।।
पांडवान्वर्णयामास यथा जातो जनक्षयः ।। १३ ।।
आगस्कृतं शिवं ज्ञात्वा भीमाद्याः क्रोधमूर्च्छिताः ।।
स्वायुधैस्ता डयामास देवदेवं पिनाकिनम् ।। १४ ।।
अस्त्रशस्त्राणि तेषां तु शिवदेहे समाविशन् ।।
दृष्ट्वा ते विस्मिताः सर्वे प्रजघ्नुस्तलमुष्टिभिः ।। १५।।
ताञ्छशाप तदा रुद्रो यूयं कृष्णप्रपूजकाः ।।
अतोऽस्माभी रक्षिणीया वधयोग्याश्च वै भुवि ।। १६ ।।
पुनर्जन्म कलौ प्राप्य भोक्ष्यते चापराधकम् ।।
इत्युक्त्वान्तर्दधे देवः पांडवा दुःखितास्तदा ।। १७ ।।
हरिं शरणमाजग्मुरपराधनिवृत्तये ।।
तदा कृष्णयुताः सर्वे पांडवाः शस्त्रवर्जिताः ।। १८ ।।
तुष्टुवुर्मनसा रुद्रं तदा प्रादुरभूच्छिवः ।।
वरं वरयत प्राह कृष्णः श्रुत्वाब्रवीदिदम् ।। १९ ।।
शस्त्राण्यस्त्राणि यान्येव त्वदंगे क्षपितानि वै।।
पांडवेभ्यश्च देहि त्वं शापस्यानुग्रहं कुरु ।। 3.3.1.२०।।
इति श्रुत्वा शिवः प्राह कृष्णदेव नमोऽस्तु ते ।।
अपराधो न मे स्वामिन्मोहितोऽहं तवाज्ञया ।। २१ ।।
तद्वशेन मया स्वामिन्दत्तः शापो भयंकरः ।।
नान्यथा वचनं मे स्यादंशावतरणं भवेत् ।। २२ ।।
(मलखान वर्णन )
वत्सराजस्य पुत्रत्वं गमिष्यति युधिष्ठिरः ।।
बलखानिरिति ख्यातः शिरीषाख्यपुराधिपः ।। २३ ।।
भीमो दुर्वचनाद्दुष्टो म्लेच्छयोनौ भविष्यति ।।
वीरणो नाम विख्यातः स वै वनरसाधिपः ।। २४ ।।
अर्जुनांशश्च मद्भक्तो जनिष्यति महामतिः ।।
पुत्रः परिमलस्यैव ब्रह्मानन्द इति स्मृतः।।२५।।
कान्यकुब्जे हि नकुलो भविष्यति महाबलः।।
रत्नभानुसुतो सौ वै लक्ष्मणो नाम विश्रुतः।।२६।।
सहदेवस्तु वलवाञ्जनिष्यति महामतिः।।
भीष्मसिंह सुतो जातो देवसिंह इति स्मृतः ।।२७।।
धृतराष्ट्रांश एवासौ जनिष्यत्यजमेरके ।।
पृथिवीराज इति स द्रोपदी तत्सुता स्मृता ।।२८।।
वेला नाम्ना च विख्याता तारकः कर्ण एव हि ।।
रक्तबीजस्तथा रुद्रो भविष्यति महीतले ।।२९।।
कौरवाश्च भविष्यन्ति मायायुद्धविशारदाः।।
पांडुपक्षाश्च ते सर्वे धर्मिणो बलशालिनः ।।3.3.1.३०।।
।। सूत उवाच ।।
इति श्रुत्वा हरिः प्राह विहस्य परमेश्वरम् ।।
मया शक्त्यवतारेण रक्षणीया हि पांडवाः ।।३१।।
महावती पुरी रम्या मायादेवीविनिर्मिता ।।
देशराजसुतस्तत्र ममांशो हि जनिष्यते ।। ३२ ।।
देवकीजठरे जन्मोदयसिंह इति स्मृतः ।।
आह्लादो मम धामांशो जनिष्यति गुरुर्मम ।।३३ ।।
हत्वाग्निवंशजान्भूपान्स्थापयिष्यामि वै कलिम् ।।
इति श्रुत्वा शिवो देवस्तत्रैवांतरधीयत ।। ३४ ।।
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये विक्रमाख्यानकाले प्रथमोऽध्यायः ।। १ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०२< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। सूत उवाच ।।
प्रातः काले च संप्राप्ते पांडवाः पुत्रशोकिनः ।।
प्रेतकार्याणि ते कृत्वा भीष्मान्तिकमुपाययुः ।। १ ।।
राजधर्मान्मोक्षधर्मान्दानधर्मान्विभागशः ।।
श्रुत्वायजन्नश्वमेधैस्त्रिभिरुत्तमकर्मभिः ।।२।।
षट्त्रिंशदब्दराज्यं हि कृत्वा स्वर्गपुरं ययुः ।।
जनिष्यन्ते तदंशा वै कलिधर्म विवृद्धये ।। ३ ।।
।। व्यास उवाच ।।
इत्युक्त्वा स मुनिः सर्वान्पुनः सूतो वदिष्यति ।।
गच्छध्वं मुनयः सर्वे योगनिद्रावशो ह्यहम् ।।
चक्रतीर्थे समाधिस्थो ध्यायेऽहं त्रिगुणात्परम् ।। ४ ।।
इति श्रुत्वा तु मुनयो नैमिषारण्यवासिनः ।।
योगसिद्धिं समास्थाय गमिष्यंत्यात्मनोन्तिके ।। ५ ।।
द्वादशाब्दशते कालेऽतीते ते शौनकादयः ।। ६ ।।
उत्थाय देवखाते च स्नानध्यानादिकाः क्रियाः ।।
कृत्वा सूतान्तिकं गत्वा वदिष्यंति पुनर्वचः ।। ७ ।।
।। ऋषय ऊचुः ।।
विक्रमाख्यानकालोऽयं द्वापरे च शिवाज्ञया ।।(°¶•)
विनीतान्भगवन्भूमौ तदा तान्नृपतीन्वद ।। ८ ।।
।। सूत उवाच ।।
स्वर्गते विक्रमादित्ये राजानो बहुधाऽभवन् ।।(°¶•)
तथाष्टादश राज्यानि तेषां नामानि मे शृणु ।। ९ ।।
पश्चिमे सिंधुनद्यंते सेतुबन्धे हि दक्षिणे ।।
उत्तरे बदरीस्थाने पूर्वे च कपिलान्तिके ।।3.3.2.१ ०।।
अष्टादशैव राष्ट्राणि तेषां मध्ये बभूविरे ।।
इंद्रप्रस्थं च पांचालं कुरु क्षेत्रं च कापिलम् ।। ११ ।।
अन्तर्वेदी व्रजथ्यैवाजमेरं मरुधन्व च ।।
गौर्ज्जरं च महाराष्ट्रं द्राविडं च कलिंगकम् ।।१२।।
आवंत्यं चोडुपं वंगं गौडं मागधमेव च ।।
कौशल्यं च तथा ज्ञेयं तेषां राजा पृथक्पृक् ।।१३।।
नानाभाषाः स्थितास्तत्र बहुधर्मप्रवर्तकाः ।।
एवमब्दशतं जातं ततस्ते वै शकादयः ।।१४।।
श्रुत्वा धर्मविनाशं च बहुवृंदैः समन्विताः ।।
केचित्तीर्त्वा सिंधुनदीमार्य्यदेशं समागताः ।। १५ ।।
हिमपर्वतमार्गेण सिंधुमार्गेण चागमन् ।।
जित्वार्य्याल्लाँठयित्वा तान्स्वदेशं पुनराययुः ।। १६ ।।
गृहीत्वा योषितस्तेषां परं हर्षमुपाययुः ।।(°¶•)
एतस्मिन्नन्तरे तत्र शालिवाहनभूपतिः ।। १७ ।।
विक्रमादित्यपौत्रश्च पितृराज्यं गृहीतवान् ।।(°¶•)
जित्वा शकान्दुराधर्षांश्चीनतैत्तिरिदेशजान् ।। १८ ।।
बाह्लीकान्कामरूपांश्च रोमजान्खुरजाच्छठान् ।।
तेषां कोशान्गृहीत्वा च दंडयोग्यानकारयत् ।। १९ ।।
स्थापिता तेन मर्य्यादा म्लेच्छार्याणां पृथक्पृथक् ।।
सिंधुस्थानमिति ज्ञेयं राष्ट्र मार्य्यस्य चोत्तमम् ।।3.3.2.२०।।
म्लेच्छस्थानं परं सिन्धोः कृतं तेन महात्मना ।।(°¶•)
एकदा तु शकाधीशो हिमतुंगं समाययौ ।। २१ ।।
हूणदेशस्य मध्ये वै गिरिस्थं पुरुषं शुभम् ।।(°¶•)
ददर्श बलवान्राजा गौरांगं श्वेतवस्त्रकम् ।। २२ ।।
को भवानिति तं प्राह स होवाच मुदान्वितः ।।(°¶•)
ईशपुत्रं च मां विद्धि कुमारीगर्भसंभवम् ।। २३ ।।
म्लेच्छधर्मस्य वक्तारं सत्यव्रतपरायणम् ।।
इति श्रुत्वा नृपः प्राह धर्मः को भवतो मतः ।। २४ ।।
श्रुत्वोवाच महाराज प्राप्ते सत्यस्य संक्षये ।।(°¶•)
निर्मर्यादे म्लेच्छदेशे मसीहोऽहं समागतः ।। २५ ।।
ईशामसी च दस्यूनां प्रादुर्भूता भयंकरी ।।(°¶•)
तामहं म्लेच्छतः प्राप्य मसीहत्वमुपागतः ।। २६ ।।
म्लेच्छेषु स्थापितो धर्मो मया तच्छृणु भूपते ।।
मानसं निर्मलं कृत्वा मलं देहे शुभाशुभम् ।।२७।
नैगमं जपमास्थाय जपेत निर्मलं परम्।।
न्यायेन सत्यवचसा मनसैक्येन मानवः ।। २८ ।।
ध्यानेन पूजयेदीशं सूर्यमंडलसंस्थितम् ।
अचलोऽयं प्रभुः साक्षात्तथा सूर्योचलः सदा ।। २९ ।।
तत्त्वानां चलभूतानां कर्षणः स समंततः ।।(°¶•)
इति कृत्येन भूपाल मसीहा विलयं गता ।। 3.3.2.३० ।।
ईशमूर्तिर्हृदि प्राप्ता नित्यशुद्धा शिवंकरी ।।(°¶•)
ईशामसीह इति च मम नाम प्रतिष्ठितम् ।। ३१ ।।
इति श्रुत्वा स भूपालो नत्वा तं म्लेच्छपूजकम्।।
स्थापयामास त तत्र म्लेच्छस्थाने हि दारुणे ।। ३२ ।।
स्वराज्यं प्राप्तवान्राजा हयमेधमचीकरत् ।।
राज्यं कृत्वा स षष्ट्यब्दं स्वर्गलोकमुपाययौ।।
स्वर्गते नृपतौ तस्मिन्यथा चासीत्तथा शृणु ।। ३४ ।।
________________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये शालिवाहनकाले द्वितीयोऽध्यायः।।२।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०३ < भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
||श्रीसूत उवाच।।
शालिवाहनवंशे च राजानो दश चाभवन्।।(°¶•)
राज्यं पंचशताब्दं च कृत्वा लोकान्तरं ययुः।। १।।
मर्य्यादा क्रमतो लीना जाता भूमंडले तदा।।(°¶•)
भूपतिर्दशमो यो वै भोजराज इति स्मृतः ।।
दृष्ट्वा प्रक्षीणमर्य्यादां बली दिग्विजयं ययौ ।। २ ।।
सेनया दशसाहस्र्या कालिदासेन संयुतः ।।(°¶•)
तथान्यैर्ब्राह्मणैः सार्द्धं सिंधुपारमुपाययौ ।। ३ ।।
जित्वा गांधारजान्म्लेच्छान्काश्मीरान्नारवाञ्छठान् ।।
तेषां प्राप्य महाकोशं दंडयोग्यानकारयत् ।।४।।
( मोहम्मद साहब का वर्णन)
एतस्मिन्नन्तरे म्लेच्छ आचार्य्येण समन्वितः।।(°¶•)
महामद इति ख्यातः शिष्यशाखासमन्वितः।।५।।
नृपश्चैव महादेवं मरुस्थलनिवासिनम्।।
गंगाजलैश्च संस्नाप्य पंचगव्यसमन्वितैः।।
चंदनादिभिरभ्यर्च्य तुष्टाव मनसा हरम्।।६।।
||भोजराज उवाच।।
नमस्ते गिरिजानाथ मरुस्थलनिवासिने ।।
त्रिपुरासुरनाशाय वहुमायाप्रवर्त्तिने ।। ७ ।।
म्लेच्छैर्गुप्ताय शुद्धाय सच्चिदानन्दरूपिणे ।।
त्वं मां हि किंकरं विद्धि शरणार्थमुपागतम्।।८ ।।
।। सूत उवाच ।।
इति श्रुत्वा स्तवं देवः शब्दमाह नृपाय तम् ।।
गंतव्यं भोजराजेन महाकालेश्वरस्थले ।। ९ ।।
म्लेच्छैस्सुदूषिता भूमिर्वाहीका नाम विश्रुता ।।
आर्य्यधर्मो हि नैवात्र वाहीके देशदारुणे ।। 3.3.3.१० ।।
बभूवात्र महामायी योऽसौ दग्धो मया पुरा।।
त्रिपुरो बलिदैत्येन प्रेषितः पुनरागतः ।। ११ ।।
अयोनिः स वरो मत्तः प्राप्तवान्दैत्यवर्द्धनः ।।(°¶•)
महामद इति ख्यातः पैशाचकृतितत्परः ।। १२ ।।
नागन्तव्यं त्वया भूप पैशाचे देशधूर्तके ।।(°¶•)
मत्प्रसादेन भूपाल तव शुद्धिः प्रजायते ।। १३ ।।
इति श्रुत्वा नृपश्चैव स्वदेशान्पुनरागमत्।।(°¶•)
महामदश्च तैः सार्द्धं सिंधुतीरमुपाययौ ।। १४ ।।
उवाच भूपतिं प्रेम्णा मायामदविशारदः ।।
तव देवो महाराज मम दासत्वमागतः ।। १५ ।।
ममोच्छिष्ठं सभुंजीयाद्यथा तत्पश्य भो नृप ।।
इति श्रुत्वा तथा दृष्ट्वा परं विस्मयमागतः ।। १६ ।।
म्लेच्छधर्मे मतिश्चासीत्तस्य भूपस्य दारुणे।।१७।।
तच्छ्रुत्वा कालिदासस्तु रुषा प्राह महामदम् ।।
माया ते निर्मिता धूर्त नृपमोहनहेतवे ।। १८ ।।
हनिष्यामि दुराचारं वाहीकं पुरुषाधमम् ।।।
इत्युक्त्वा स द्विजः श्रीमान्नवार्णजपतत्परः ।। १९ ।।
जप्त्वा दशसहस्रं च तद्दशांशं जुहाव सः ।।
भस्म भूत्वा स मायावी म्लेच्छदेवत्वमागतः।।3.3.3.२०।।।
भयभीतास्तु तच्छिष्या देशं वाहीकमाययुः ।।
गृहीत्वा स्वगुरोर्भस्म मदहीनत्वमागतम् ।। २१ ।।
स्थापितं तैश्च भूमध्ये तत्रोषुर्मदतत्पराः ।।।
मदहीनं पुरं जातं तेषां तीर्थं समं स्मृतम् ।। २२ ।।
रात्रौ स देवरूपश्च बहुमायाविशारदः ।।
पैशाचं देहमास्थाय भोजराजं हि सोऽब्रवीत्।।२३।।
आर्य्यधर्मो हि ते राजन्सर्वधर्मोत्तमः स्मृतः।।
ईशाज्ञया करिष्यामि पैशाचं धर्मदारुणम् ।। २४ ।।
( ख़तना का वर्णन)
लिंगच्छेदी शिखाहीनः श्मश्रुधारी स दूषकः ।।(°¶•)
उच्चालापी सर्वभक्षी भविष्यति जनो मम ।। २५ ।।
विना कौलं च पशवस्तेषां भक्ष्या मता मम ।।(°¶•)
मुसलेनैव संस्कारः कुशैरिव भविष्यति ।। २६ ।।
(भविष्य पुराण में मुसलमानों का वर्णन)
तस्मान्मुसलवन्तो हि जातयो धर्मदूषकाः ।।(°¶•)
इति पैशाचधर्मश्च भविष्यति मया कृतः ।। २७ ।।
इत्युक्त्वा प्रययौ देवः स राजा गेहमाययौ ।।
त्रिवर्णे स्थापिता वाणी सांस्कृती स्वर्गदायिनी ।। २८ ।।
शूद्रेषु प्राकृती भाषा स्थापिता तेन धीमता ।।
पंचाशदब्दकालं तु राज्यं कृत्वा दिवं गतः ।। २९ ।।
स्थापिता तेन मर्य्यादा सर्वदेवोपमानिनी ।।
आर्य्यावर्तः पुण्यभूमिर्मध्यं विंध्यहिमालयोः ।3.3.3.३० ।
आर्य्य वर्णाः स्थितास्तत्र विंध्यान्ते वर्णसंकराः ।।
नरा मुसलवन्तश्च स्थापिताः सिंधुपारजाः ।। ३१ ।।
बर्बरे तुषारदेशे च द्वीपे नानाविधे तथा ।।
ईशामसीहधर्म्माश्च सुरै राज्ञैव संस्थिताः ।। ३२ ।।
_________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखंडापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये तृती योऽध्यायः ।। ३ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०४
< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। सूत उवाच ।।
स्वर्गते भोजराजे तु सप्तभूपास्तदन्वये ।।(°¶•)
जाताश्चाल्पायुषो मन्दास्त्रिशताब्दान्तरे मृताः ।। १ ।।
बहुभूपवती भूमिस्तेषां राज्ये बभूव ह ।।(°¶•)
वीरसिंहश्च यो भूपः सप्तमः संप्रकीर्तितः ।। २ ।।
तदन्वये त्रिभूपाश्च द्विशताब्दान्तरे मृताः ।।(°¶•)
गंगासिंहश्च यो भूपो दशमः स प्रकीर्तितः ।। ३ ।।
कल्पक्षेत्रे च राज्यं स्वं कृतवान्धर्मतो नृपः ।।(°¶•)
अन्तर्वेद्यां कान्यकुब्जे जयचन्द्रो महीपतिः ।। ४ ।।
इंद्रप्रस्थेनंगपालस्तोमरान्वयसंभवः ।।(°¶•)
अन्ये च बहवो भूपा बभूवुर्ग्रामराष्ट्रपाः ।। ५ ।।
अग्निवंशस्य विस्तारो बभूव बलवत्तरः ।।(°¶•)
पूर्वे तु कपिल स्थाने वाहीकान्ते तु पश्चिमे ।। ६ ।।
उत्तरे चीनदेशान्ते सेतुबंधे तु दक्षिणे ।।
षष्टिलक्षाश्च भूपाला ग्रामपा बलवत्तराः ।। ७ ।।
अग्निहोत्रस्य कर्तारो गोब्राह्मणहितैषिणः ।।
बभूवुर्द्वापरसमा धर्मकृत्यविशारदाः ।।८।।
द्वापराख्यसमः कालः सर्वत्र परिवर्तते ।।
गेहेगेहे स्थितं द्रव्यं धर्मश्चैव जनेजने ।।९।।
ग्रामेग्रामे स्थितो देवो देशेदेशे स्थितो मखः ।।
आर्यधर्मकरा म्लेच्छा बभूवुः सर्वतोमुखाः ।।3.3.4.१०।।
इति दृष्ट्वा कलिर्घोरो म्लेच्छया सह भीरुकः ।।
नीलाद्रौ प्राप्य मतिमान्हरिं शरणमाययौ ।।११।।
द्वादशाब्दमिते काले ध्यानयोगपरोऽभवत्।।
ध्यानेन सच्चिदानंदं दृष्ट्वा कृष्णं सनातनम्।।१२।।
तुष्टाव मनसा तत्र राधया सहितं हरिम् ।।
पुराणमजरं नित्यं वृंदावननिवासिनम् ।।१३।।
।। कलिरुवाच ।। ।।
साष्टांगं दंडवत्स्वामिन्गृहाण मम चेश्वर ।।
पाहि मां शरणं प्राप्तं चरणे ते कृपानिधे ।। १४ ।।
सर्वपापहरस्त्वं वै सर्वकालकरो हरिः ।।
भवान्गौरः सत्ययुगे त्रेतायां रक्तरूपकः ।। १५ ।।
द्वापरे पीतरूपश्च कृष्णत्वं मम दिष्टके ।।
मत्पुत्राश्च स्मृता म्लेच्छा आर्य्यधर्मत्वमागताः।। १६ ।।
चतुर्गेहं च मे स्वामिन्द्यूतं मद्यं सुवर्ण कम् ।।(°¶•)
स्त्री हास्यं चाग्निवंश्यैश्च क्षत्रियैश्च विनाशितम्।१७ ।।
त्यक्तदेहस्त्यक्तकुलस्त्यक्तराष्ट्रो जनार्दन ।।
त्वत्पादांबुजमाधाय स्थितोऽहं शरणं त्वयि ।।१८।।
इति श्रुत्वा स भगवान्कृष्णः प्राह विहस्य तम् ।।
भो कले तव रक्षार्थं जनिष्येहं महावतीम् ।।१९।।
ममांशो भूमिमासाद्य क्षयिष्यति महाबलान् ।।
म्लेच्छवंशस्यभूपालान्स्थापयिष्यतिभूतले।।3.3.4.२०।।
____________________________________
इत्युक्त्वा भगवान्साक्षात्तत्रैवान्तरधीयत ।।(°¶•)
कलिस्तु म्लेच्छया सार्धं परमानंदमाप्तवान् ।। २१ ।।
एतस्मिन्नन्तरे विप्र यथा जातं शृणुष्व तत् ।।(°¶•)
आभीरी वाक्सरे ग्रामे व्रतपा नाम विश्रुता ।। २२ ।।
नवदुर्गाव्रतं श्रेष्ठं? नववर्षं चकार ह ।।
प्रसन्ना चंडिका प्राह वरं वरय शोभने ।। २३ ।।
साह तां यदि मे मातर्वरो देयस्त्वयेश्वरि ।।
रामकृष्णसमौ बालौ भवेयाः ममान्वये ।। २४ ।।
तथेत्युक्त्वा तु सा देवी तत्रैवान्तरधीयत ।।
वसुमान्नाम नृपतिस्तस्या रूपेण मोहितः ।। २५ ।।
उद्वाह्य धर्मतो भूपः स्वगेहे तामवासयत् ।।
तस्यां जातौ नृपात्पुत्रौ देशराजस्तु तद्वरः ।। २६ ।।
आवार्यो वत्सराजश्च शतहस्तिसमो बले ।।(°¶•)
जित्वा तौ मागधान्देशान्राज्य वंतौ बभूवतुः ।। २७ ।।
शतयत्तः स्मृतो म्लेच्छः शूरो वनरसाधिपः ।।
तत्पुत्रो भीमसेनांशो वीरणोभूच्छिवाज्ञया ।। २८ ।।
तालवृक्षप्रमाणेन .चोर्ध्ववेगो हि तस्य वै ।।
तालनो नाम विख्यातः शतयत्तेन वै कृतः ।। २९ ।।
ताभ्यां नृपाभ्यां तद्युद्धमभवल्लोमहर्षणम् ।।
युद्धेन हीनतां प्राप्तस्तालनो बलवत्तरः ।। 3.3.4.३० ।।
तदा मैत्री कृता ताभ्यां तालनेन समन्विता ।।(°¶•)
जयचंद्रपरीक्षार्थे त्रयः शूराः समाययुः ।। ३१ ।।
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखंडापरपर्याये कलियुगीयेतिहासमुच्चये चतुर्थोऽध्यायः ।। ४ ।।
।। सूत उवाच ।।
इंद्रप्रस्थेऽनंगपालोनपत्यश्च महीपतिः ।।(°¶•)
पुत्रार्थं कारयामास शैवं यज्ञं विधानतः ।। १ ।।
कन्यके च तदा जाते शिवभागप्रसादतः ।।
चंद्रकांतिश्च ज्येष्ठा वै द्वितीया कीर्तिमालिनी ।। २ ।।
कान्यकुब्जाधिपायैव चंद्रकान्तिं पिताददत् ।।
देवपालाय शुद्धाय राष्ट्रपालान्वयाय च ।। ३ ।।
सोमेश्वराय भूपाय चपहानिकुलाय तु ।।(°¶•)
अजमेराधिपायैव तथा वै कीर्तिमालिनीम् ।। ४ ।।
जयशर्मा द्विजः कश्चित्समाधिस्थो हिमालये ।।
दृष्ट्वा भूपोत्सवं रम्यं राज्यार्थे स्वमनोऽदधत् ।। ५ ।।
त्यक्त्वा देहं सशुद्धात्मा चंद्रकांत्याःसुतोभवत्।।(°¶•)
जयचंद्र इति ख्यातो बाहुशाली जितेन्द्रियः ।।
रत्नभानुश्च संजज्ञे शूरस्तस्यानुजो बली ।। ६ ।।
स जित्वा गौडवंगादीन्मरुदेशान्मदोत्कटान् ।।
दंड्यान्कृत्वा गृहं प्राप्य भ्रात्राज्ञा तत्परोऽभवत् ।।७।।
गंगासिंहस्य भगिनी नाम्ना वीरवती शुभा ।।
रत्नभानोश्च महिषी बभूव वरवर्णिनी ।। ८ ।।
नकुलांशस्तदा भूमौ तस्यां जातः शिवाज्ञया ।।
लक्षणो नाम बलवान्खड्गयुद्धविशारदः ।।
स सप्ताब्दान्तरे प्राप्ते पितुस्तुल्यो बभूव ह ।। ९ ।।
त्रयश्च कीर्तिमालिन्यां पुत्रा जाता मदोत्कटाः ।।
धुंधकारश्च प्रथमस्ततः कृष्णकुमारकः ।।
पृथिवीराज एवासौ ततोनुज इति स्मृतः।3.3.5.१०।
द्वादशाब्दवयः प्राप्तः सिंहखेलस्ततोऽभवत् ।।
श्रुत्वा चानंगपालश्च तस्मै राज्यं स्वयं ददौ ।।
गत्वा हिमेगिरिं रम्यं योगध्यानपरोभवत् ।। ११ ।।
मथुरायां धुंधकारोऽजमेरे च ततोनुजः ।।
राजा बभूव नीतिज्ञस्तौ सुतौ पितुराज्ञया ।। १२ ।।
प्रद्योतश्चैव विद्योतः क्षत्रियौ चद्रवंशजौ ।।
मंत्रिणौ तस्य भूपस्य बलवंतौ मदोत्कटौ ।। १३ ।।
प्रद्योततनयो जातो नाम्ना परिमलो बली ।।
लक्षसेनाधिपः सो हि तेन राज्ञैव संस्कृतः ।। १४ ।।
विद्योताद्भीष्मसिंहश्च गजसेनाधिपोऽभवत् ।।(°¶•)
स्वर्गतेऽनंगपाले तु भूमिराजो महीपतिः ।। १५ ।।
दृष्ट्वा तान्विप्रियान्सर्वान्निजराज्यान्निराकरोत् ।।(°¶•)
प्रद्योताद्याश्च चत्वारः स्वशूरैर्द्विशतैर्युताः ।। १६ ।।
कान्यकुब्जपुरं प्राप्य जयचंद्रमवर्णयन् ।।(°¶•)
जयचंद्र महीपाल त्वन्मातृष्वसृजो नृपः ।। १७ ।।
मातामहस्य ते राज्यं प्राप्तवान्निर्भयो बली ।।
न्यायेन कथितोऽस्माभिरर्द्धराज्यं हि ते स्मृतम् ।। १८ ।।
सर्वराज्यं कथं भुंक्षे श्रुत्वा तेन निराकृताः ।।
भवन्तं शरणं प्राप्ता यथायोग्यं तथा कुरु ।। १९ ।।
इति श्रुत्वा महीपालो जयचंद्र उवाच तान् ।।
अश्वसैन्ये मदीये चाधिकारी ते सुतो भवेत्।।3.3.5.२०।
नाम्ना परिमलः शूरस्त्वं मन्मंत्री भवाधुना ।।(°¶•)
विद्योतश्च तथा मंत्री गजसैन्ये हि भीमकः ।। २१ ।।
वृत्त्यर्थे च मया वो वै पुरी दत्ता महावती ।।
महीपतेश्च भूपस्य नगरी सा प्रियंकरी।।२२।।
इति श्रुत्वा तु ते सर्वे तथा मत्वा मुमोदिरे ।
महीपतिस्तु बलवान्दुःखात्संत्यज्य तां पुरीम्।।२३।।
कृत्वौर्वीयां पुरीमन्यां तत्र वासमकारयत् ।।
अगमा मलना चैव भगिन्यौ तस्य चोत्तमे ।। २४ ।।
अगमा भूमिराजाय चान्या परिमलाय सा ।।
दत्ता भ्रात्रा विधानेन परमानंदमापतुः ।। २५ ।।
विवाहांते च भूराजा दुर्गमन्यमकारयत् ।।
कृत्वा च नगरीं रम्यां चतुर्वर्णनिवासिनीम् ।। २६ ।।
देहली सुमूहूर्तेन दुर्ग द्वारे सुरोपिता ।।(°¶•)
गता सा योजनान्ते वै वृद्धिरूपा सुकालतः ।। २७ ।।
विस्मितः स नृपो भूत्वा देहली नाम चाकरोत् ।।(°¶•)
देहलीग्राम इति च प्रसिद्धोऽभून्नृपाज्ञया ।। २८ ।।
त्रिवर्षांते च भो विप्रा जयचन्द्रो महीपतिः ।।
लक्षषोडशसैन्याढ्यस्तत्र पत्रमचोदयत् ।। २९ ।।
किमर्थं पृथिवीराज मद्दायं मे न दत्तवान् ।।
मातामहस्य वै दायं चार्द्धं मे च समर्पय ।। 3.3.5.३०।।
नो चेन्मच्छस्त्रकठिनैः क्षयं यास्यंति सैनिकाः ।।
इति ज्ञात्वा महीराजो विंशल्लक्षाधिपो बली ।। ३१ ।।
दूतं वै प्रेषयामास राजराजो मदोत्कटः ।।
जयचंद्र महीपाल सावधानं शृणुष्व तत् ।। ३२ ।।
यदा निराकृता धूर्ता मया ते चंद्रवंशिनः ।।
ततः प्रभृति सेनाङ्गं विंशल्लक्षं समाहृतम्।।३३।।
त्वया षोडशलक्षं च युद्धसैन्यं समाहृतम् ।।
सर्वे वै भारते भूपा दंडयोग्याश्च मे सदा ।।३४।।
भवान्न दंड्यो बलवान्करं मे दातुमर्हति ।।
नो चेन्मत्कठिनैर्बाणैः क्षयं यास्यंति सैनिकाः ।।३५।।
इति ज्ञात्वा तयोर्घोरं वैरं चासीन्महीतले ।।
भूमिराजश्च वलवाञ्जयचन्द्रभयार्दितः ।।३६।।
जयचंद्रश्च बलवान्पृथिवीराजभीरुकः ।।
जयचन्द्रश्चार्यदेशमर्द्धराष्ट्रममकल्पयत्।।३७।।
पृथिवीराज एवासौ तथार्द्धं राष्ट्रमानयत् ।।(°¶•)
एवं जातं तयोर्वैरमग्निवंशप्रणाशनम् ।।३८।।
__________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युग खंडापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये पंचमोऽध्यायः ।।५।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०६
< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। सूत उवाच ।।
एकदा रत्नभानुर्हि महीराजेन पालिताम् ।।(°¶•)
दिशं याम्यां स वै जित्वा तेषां कोशानुपाहरत् ।।१।।
महीराजस्तु तच्छुत्वा परं विस्मयमागतः ।।(°¶•)
रत्नभानोश्च तिलको बभूव बहुविस्तरः ।।२।।
तिलका नाम विख्याता या तु वीरवती शुभा ।।(°¶•)
श्रेष्ठा द्वादशराज्ञीनां जननी लक्षणस्य वै ।। ३ ।।
जयचंद्रस्य भूपस्य योषितः षोडशाभवन् ।।(°¶•)
तासां न तनयो ह्यासीत्पूर्वकर्मविपाकतः ।। ४ ।।
गौडभूपस्य दुहिता नाम्ना दिव्यविभावरी ।।
जयचंद्रस्य महिषी तद्दासी सुरभानवी ।। ५ ।।
रूपयौवन संयुक्ता रतिकेलिविशारदा ।।
दृष्ट्वा तां स नृपः कामी बुभुजे स्मरपीडितः ।।६।।
तस्यां जाता सुता देवी नाम्ना संयोगिनी शुभा ।।
द्वादशाब्दवयः प्राप्ता सा बभूव वरांगना ।। ७ ।।
____________चन्द्रबरदायी)___________
तस्याः स्वयंवरे राजाह्वयद्भूपान्महाशुभान् ।।
भूमिराजस्तु बलवाञ्छ्रुत्वा तद्रूपमुत्तमम् ।। ।।
विवाहार्थे मनश्चासीच्चंद्रभट्टमचोदयत् ।।
मंत्रिप्रवर भो मित्र चंद्रभट्ट मम प्रिय ।। ९ ।।
कान्यकुब्जपुरीं प्राप्य मन्मूर्तिं स्वर्णनिर्मिताम्।। ।।
स्थापय त्वं सभामध्ये यद्वृत्तांतं तु मे वद ।। 3.3.6.१० ।।
इति श्रुत्वा चंद्रभट्टो भवानीभक्तितत्परः ।।
गत्वा तत्र भृगुश्रेष्ठ यथा प्रोक्तस्तथाकरोत् ।। ११ ।।
स्वयंवरे च भूपाश्च नानादेश्याः समागताः ।।
त्यक्त्वा संयोगिनी तान्वै नृपमूर्तिविमोहिता ।। १२ ।।
पितरं प्राह कामाक्षी यस्य मूर्तिरियं नृप ।।
भविष्यति स मे भर्ता सर्वलक्षणलक्षितः ।। १३ ।।
जयचंद्रस्तु तच्छ्रुत्वा चंद्रभद्रमुवाच तम् ।।
यदि ते भूपतिश्चैव सर्वसैन्यसमन्वितः ।। १४ ।।
सञ्जयेद्योगिनीमेतां तर्हि मेऽतिप्रियो भवेत् ।।
चंद्रभट्टस्तु तच्छ्रुत्वा तत्तु सर्वमवर्णयत् ।। १५ ।।
पृथिवीराज एवासौ श्रुत्वा सैन्यमचोदयत् ।।
एकलक्षा गजास्तस्य सप्तलक्षास्तुरंगमाः ।।१६ ।।
रथाः पंचसहस्राश्च धनुर्बाणविशारदाः ।।
लक्षाः पदातयो ज्ञेया द्वादशैव महाबलाः ।। १७ ।।
राजानस्त्रिशतान्येव महीराजपदानुगाः ।।
सार्द्धं द्वाभ्यां च बन्धुभ्यां कान्यकुब्जे नृपोऽगमत्।।१८ ।।
धुन्धुकारश्च तद्बन्धुर्गजानीकपतिस्सदा ।।(°¶•)
हयानीकपतिः कृष्ण कुमारो बलवत्तरः ।। १९ ।।
पदातीनां नृपतयः पतयस्तत्र चाभवन् ।।
महान्कोलाहलो जातः स्थलीं शून्यामकारयन् ।। 3.3.6.२०।।
विंशत्कोशप्रमाणेन स्थितं तस्य महाबलम् ।।
जयचंद्रस्तु संज्ञाय महीराजस्य चागमम् ।। २१ ।।
स्वसैन्यं कल्पयामास लक्षषोडशसंमितम् ।।
एकलक्षा गजास्तस्य सप्तलक्षाः पदातयः ।। २२ ।।
वाजिनश्चाष्टलक्षाश्च सर्वयुद्धविशारदाः ।।
द्विशतान्येव राजानः प्राप्तास्तत्र समागमे ।। २३।।
आगस्कृतं महीराजं मत्वा ते शुक्लवंशिनः ।।
युद्धार्थिनः स्थितास्तत्र पुरमागस्कृतं ह्यभूत् ।। २४।।
ईशनद्याः परे कूले तद्दोला स्थपिता तदा ।।(°¶•)
नाना वाद्यानि रम्याणि तत्र चक्रुर्महारवम् ।। २५ ।।
रत्नभानुर्गजानीके रूपानीके हि लक्षणः ।।
तस्यां सेनापतिभ्यां तौ संगुप्तौ बलवत्तरौ ।। २६ ।।
प्रद्योतश्चैव विद्योतो रत्नभानुं ररक्षतुः ।।
भीष्मः परिमलश्चैव लक्षणं चंद्रवंशजः ।। २७ ।।
भूपाः पदातिसैन्ये च संस्थिता मदविह्वलाः ।।
तयोश्चासीन्महद्युद्धं दारुणं सैन्यसंक्षयम् ।। २८ ।।
हया हयैर्मृता जाता गजाश्चैव गजैस्तथा ।।
पदातयः पदातैश्च मृताश्चान्ये क्रमाद्रणे ।। २९ ।।
भूपैश्च रक्षिताः सर्वे निर्भया रणमाययुः ।।
यावत्सूर्यः स्थितो व्योम्नि तावद्युद्धमवर्तत।।3.3.6.३०।
एवं पंचदिनं जातं युद्धं वीरजनक्षयम् ।।
गजा दशसहस्रणि हया लक्षाणि संक्षिताः ।। ३१ ।।
पंचलक्षं महीभर्तुर्हतास्तत्र पदातयः ।।
राजानो द्वे शते तत्र रथाश्च त्रिशतं तथा ।।३२ ।।
कान्यकुब्जाधिपस्यैव गजा नवसहस्रकाः ।।
सहस्रैकं रथा ज्ञेयास्त्रिलक्षं च पदातयः ।। ३३ ।।
एकलक्षं हयास्तत्र मृताः स्वर्गपुरं ययुः ।।
षष्ठाहे समनुप्राप्ते पृथिवीराज एव सः ।।३४ ।।
दुःखितो मनसा देवं रुद्रं तुष्टाव भक्तिमान् ।।
संतुष्टस्तु महादेवो मोहयामास तद्बलम् ।।३५ ।।
प्रसन्नस्तु महीराजो गतः संयोगिनीं प्रति ।।
दृष्ट्वा तत्सुन्दरं रूपं मुमोह वसुधाधिपः ।। ३६ ।।
संयोगिनी नृपं दृष्ट्वा मूर्च्छिता चाभवत्क्षणात् ।।(°¶•)
एतस्मिन्नंतरे राजा तद्दोलामनयद्बलात्।। ३७।।
जगाम देहलीं भूपः सर्वसैन्यसमन्वितः ।।
योजनान्ते गते तस्मिन्बोधितास्ते मदोद्भटाः ।। ३८ ।।
दृष्ट्वा नैव तदा दोलां प्रजग्मुर्वेगवत्तराः ।।
श्रुत्वा कोलाहलं तेषां महीराजो नृपोत्तमः ।। ३९ ।।
अर्द्धसैन्यं च संस्थाप्य स्वयं गेहमुपागमत् ।।
उभौ तद्भ्रातरौ वीरौ चार्द्धसैन्यसमन्वितौ।।3.3.6.४०।।
सूकरक्षेत्रमासाद्य युद्धाय समुपस्थितौ ।।(°¶•)
एतस्मिन्नन्तरे सर्वे प्रद्योतादिमहाबलाः ।।४१।।
स्वसैन्यैः सह संप्राप्य महद्युद्धमकारयन्।।
हया हयैश्च संजग्मुर्गजा अथ गजैः सह ।।४२ ।।
संकुलश्च महानासीद्दारुणो लोमहर्षणः ।।
दिनान्ते संक्षयं यातं तयोश्चैव महद्बलम् ।। ४३ ।।
भयभीता परे तत्र ज्ञात्वा रात्रिं तमोवृताम् ।।
प्रदुद्रुवुर्भयाद्वीरा हतशेषास्तु देहलीम् ।।४४ ।।
प्रद्योताद्याश्च ते वीरा देहलीं प्रति संययुः ।।
पुनस्तयोर्महद्युद्धं ह्यभवल्लोमहर्षणम् ।। ४५।।
धुंधुकारश्च प्रद्योतं हृदि बाणैरताडयत् ।।
त्रिभिश्च विषनिर्धूतैर्मूछितः स ममार च ।। ४६ ।।
भ्रातरं निहतं दृष्ट्वा विद्योतश्च महावलः ।।
आजगाम गजारूढो धुंधुकारमताडयत् ।।४७ ।।
त्रिभिश्च तोमरैः सोऽपि मूर्छितो भूमिमागमत् ।।
मूर्छितं भ्रातरं दृष्ट्वा धुंधुकारं महाबलम् ।। ४८ ।।
तदा कृष्णकुमारोऽसौ गजस्थस्त्वरितो ययौ ।।
रूपाविष्टश्च तं वीरं भल्लेनैवमताड यत् ।। ।। ४९ ।।
भल्लेन तेन संभिन्नो मृतः स्वर्गपुरं ययौ ।।
विद्योते निहते तस्मित्सर्वसैन्यचमूपतौ ।। 3.3.6.५० ।।
रत्नाभानुर्महावीरोऽयुध्यत्तेन समन्वितः ।।
एतस्मिन्नंतरे राजा सहस्रगजसंयुतः ।। ५१ ।।
लक्षणं सहितं ताभ्यां क्रुद्धं तं समयुध्यत ।।
शिवदत्तवरो राजा भीष्मं परिमलं रुषा ।। ।। ५२ ।।
रुद्रास्त्रैर्मोहयामास लक्षणं बलवत्तरम् ।।
मूर्छितांस्तान्समालोक्य रत्नभानुः शरैर्निजैः ।। ५३ ।।
धुंधुकारं महीराजं वैष्णवैः सममोजयन् ।।
कृष्णको रत्नभानुश्च युयुधाते परस्परम् ।।५४।।
उभौ समबलौ वीरौ गजपृष्ठस्थितौ रणे ।।
अन्योन्यनिहतौ नागौ खङ्गहस्तौ मही तले ।। ५५ ।।
युयुधाते बहून्मार्गान्कृतवंतौ सुदुर्जयौ ।।
प्रहरान्तं रणं कृत्वा मरणायोपजग्मतुः ।। ५६ ।।
हते तस्मिन्महावीर्ये कान्यकुब्जा भयातुराः ।।
मूर्छितांस्त्रीन्समादाय पंचलक्षबलैर्युताः ।। ५७ ।।
रणं त्यक्त्वा गृहं जग्मुर्नृपशोकपरायणाः ।।
रत्नभानौ च निहते हतोत्साहाश्च भूमिपाः ।। ५८ ।।
स्वंस्वं निवेशनं जग्मुर्महीराजभयातुराः ।।
देवानाराधयामासुर्यथेष्टं ते गृहे गृहे ।। ५९ ।।
महीराजस्तु बलवान्सप्तलक्षबलान्वितः ।।
धुंधुकारेण सहितो वंधुकृत्योर्ध्वमाचरत् ।। 3.3.6.६०।।
तथा भीष्मः परिमलो लक्षणः पितरं स्वकम्।।
गंगाकूले समागम्य चौर्ध्वदैहिकमाचरन् ।। ६१ ।।
भूमिराजस्य विजयो जयचंदयशो रणे ।।
प्रसिद्धमभवद्भूमौ गेहेगेहे जनेजने ।।६२।।
जयचंद्रः कान्यकुब्जे देहल्यां पृथिवीपतिः ।।
उत्सवं कारयित्वा तु परमानन्दमाययौ ।। ६३ ।।
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये षष्ठोऽध्यायः ।। ६ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०७< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। सूत उवाच ।।
भीष्मः सिंहस्थिते गंगाकूले शक्रप्रपूजकः ।।
शक्रं सूर्यमयं ज्ञात्वा तपसा समतोषयत् ।। १ ।।
मासांते भगवानिंद्रो ज्ञात्वा तद्भक्तिमुत्तमाम् ।।
वरं वरय च प्राह श्रुत्वा शूरोब्रवीदिदम् ।। २ ।।
देहि मे वडवां दिव्यां यदि तुष्टो भवान्प्रभुः ।।
इति श्रुत्वा तदा तस्मै वडवां हरिणीं शुभाम् ।। ३ ।।
ददौ स भगवानिंद्रस्तत्रैवान्तर्हितोभवत् ।। ४ ।।
तस्मिन्काले परिमलः पितृशोकपरायणः ।।
पार्थिवैः पूजयामास महादेवमुमापतिम् ।।
परीक्षार्थं शिवः साक्षात्सर्परोगेण तं ग्रसत् ।। ५ ।।
व्यतीते पंचमे मासे नृपः शक्तिविवर्जितः ।।
न तत्याज महापूजां महाक्लेशसमन्वितः ।। ६।
मरणाय ययौ काशीं स्वपत्न्या सहितो नृपः ।।
उवास वटमूलांते रात्रौ रोगप्रपीडितः ।। ७ ।।
एतस्मिन्नन्तरे कश्चित्पन्नगो मूलसंस्थितः ।।
शब्दं चकार मधुरं श्रुत्वा रुद्राहिराययौ ।। ८ ।।
रुद्राहिं पन्नगः प्राह भवान्निर्दय मन्दधीः ।।
शिवभक्तं नृपमिमं पीडयेत्प्रत्यहं खलः ।। ९ ।।
मूर्खोऽयं भूपतिः साक्षादारनालं पिबेन्नहि ।।
इति श्रुत्वा स रुद्राहिराह रे पन्नगाधम ।। 3.3.7.१० ।।
राज्ञो देहे परं हर्षं प्रत्यहं प्राप्तवानहम् ।।
स्वगेहं दुःखतस्त्याज्यं कथं त्याज्यं मया शठ ।। ११ ।।
मूर्खोत्र भूपतिर्यो वै तैलोष्णं यन्न दत्तवान् ।।
इत्युक्त्वान्तर्गतो देहे श्रुत्वा सा (मलना )सती ।। १२ ।।
चकार पन्नगोक्तं तद्गतरोगो नृपोऽभवत् ।।
तैलोष्णैर्बिलमापूर्य चखान च सती स्वयम् ।। १३ ।।
ततो जातं स्वयं लिंगमंगुष्ठाभं सनातनम् ।।
ज्योतीरूपं चिदानंदं सर्वलक्ष्मसमन्वितम् ।। १४ ।।
निशीथे तम उद्भूते दिक्षु सूर्यत्वमागतम् ।।
दृष्ट्वा स विस्मितो राजा पूजयामास शंकरम् ।। १५ ।।
महिम्नस्तवपाठैश्च तुष्टाव गिरिजापतिम् ।।
तदा प्रसन्नो भगवान्वरं ब्रूहि तमब्रवीत् ।। १६ ।।
श्रुत्वाह नृपतिर्देवं यदि तुष्टो महेश्वर ।।
श्रीपतिर्मे गृहं प्राप्य वसेन्मत्प्रियकारकः ।। १७ ।।
तथेत्युक्त्वा महादेवो लिंगरूपत्वमागतः ।।
प्रत्यहं भारमेकं च सुवर्णं सुषुवे तनोः ।। १८ ।।
तदा मलस्तु संतुष्टः प्राप्तो गेहं महावतीम् ।।
भीमसिंहेन सहितः परमानंदमाययौ ।। १९ ।।
ततःप्रभृति वर्षांते जयचंद्रपुरीं ययौ ।।
दृष्ट्वा परिमलं राजा कृतकृत्यत्वमागतः ।। 3.3.7.२० ।।
दिष्ट्या ते संक्षितो रोगो दिष्ट्या ते दर्शितं मुखम् ।।
भवान्निजपुरीं प्राप्य सुखी भवतु मा चिरम् ।। २१ ।।
यदा मे विघ्न आभूयात्तदा त्वं मां समाचर ।।
इति श्रुत्वा परिमलो गत्वा स्थानमवासयत् ।। २२ ।।
तदा तु लक्षणो वीरो भगवन्तमुषापतिम् ।।
जगन्नाथमुपागम्य समभ्यर्च्चापरोऽभवत् ।। २३ ।।
पक्षमात्रांतरे विष्णुर्जगन्नाथ उषापतिः ।।
वरं ब्रूहि वचश्चेति लक्षणं प्राह हर्षतः ।। २४ ।।
इत्युक्तः स तु तं देवं नत्वोवाच विनम्रधीः ।।
देहि मे वाहनं दिव्यं सर्वशत्रुविनाशनम् ।। २५ ।।
इति श्रुत्वा जगन्नाथः शक्तिमैरावताद्गजात् ।।
समुत्पाद्य ददौ तस्मै दिव्यामैरावतीं मुदा ।। २६ ।।
आरुह्यैरावतीं राजा लक्षणो गेहमाययौ ।।
स वै परिमलो राजा जगाम च महावतीम् ।। २७ ।।
एतस्मिन्नंतरे वीरास्तालनाद्या मदोत्कटाः ।।
महावतीं पुरीं प्राप्य ददृशुस्तं महीपतिम् ।। २८ ।।
तेन सार्द्धं च महतीं प्रीतिं कृत्वा न्यवासयन् ।।
मासान्ते च पुनस्ते वै राजानो विनयान्विताः ।। २९ ।।
ऊचुस्तं शृणु भूपाल वयं गच्छामहे पुरीः ।।
तदा राजापि तान्प्राह सर्वान्क्षितिपती नथ ।।
दत्त्वाधिकारं पुत्रेभ्यस्तदाऽऽयास्यामि वोऽन्तिकम् ।। 3.3.7.३० ।।
तथेत्युक्तास्तु ते राज्ञा स्वगेहं पुनराययुः ।।
सानुजो देशराजस्तु द्विजेभ्यः स्वपुरं ददौ ।।३१ ।।
पुत्रेभ्यस्तालनो वीरो ददौ वाराणसीं पुरीम् ।।
अलिकोल्लामतिः कालः पत्र पुष्पोदरी वरी ।। ३२ ।।
करीनरी सुललितस्तेषां नामानि वै क्रमात् ।।
द्वौ द्वौ पुत्रौ स्मृतौ तेषां पितुस्तुल्यपराक्रमौ ।। ३३ ।।
स वै पुत्राज्ञया शूरस्तालनो राक्षसप्रियः ।।
यातुधानमयं देवं तुष्टाव म्लेच्छपूजनैः ।। ३४ ।।
तथा वसुमतः पुत्रौ भूपतीदेशवत्सजौ ।।
शक्रं सूर्य्यं समाराध्य कृतकृत्यौ बभूवतुः ।। ३५ ।।
सिंहिनीनाम वडवां या तु दत्ता भयानका ।।
आरुह्य बलवाञ्छूरो गमनाय मनो दधौ ।। ३६ ।।
पंचशब्दं महानागमिन्द्रदत्तं मनोरमम् ।।
देशराजस्तमारुह्य गमनाय मनो दधे ।। ३७ ।।
हयं पपीहकं नाम सूर्यदत्तं नरस्वरम् ।।
वत्सराजस्तमारुह्य गमनाय मनो दधे ।। ३८ ।।
त्रयः शूराः समागम्य नगरीं ते महावतीम् ।।
ऊषुस्तत्र महात्मानो बहुमानेन सत्कृताः ।। ३९ ।।
सेना षष्टिसहस्रं तत्तेषां स्वामी स तालनः ।।
मंत्रिणौ भ्रातरौ तौ च नृपतेश्चन्द्रवंशिनः ।। 3.3.7.४० ।।
तैर्वीरै रक्षितो राजा कृतकृत्यत्वमागतः ।। ४१ ।।
_____________________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापर पर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये सप्तमोऽध्यायः ।। ७ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०८< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। सूत उवाच ।।
जम्बुको नाम भूपालो महीराजो भयातुरः ।।
कालियेन युतः प्राप्तो नर्मदायास्तटे शुभे ।। १ ।।
पार्थिवैः पूजयामास देवदेवं पिनाकिनम् ।।
षण्मासान्ते महादेवो जम्बुकं प्राह भूपतिम् ।। २ ।।
वरं वरय तेऽभीष्टं भूप आह कृतांजलिः ।।
अजितत्वं नृपैः सर्वैर्देहि मे करुणानिधे ।। ३ ।।
तथेत्युक्त्वा महादेवस्तत्रैवान्तर्हितोभवत् ।।
कालियस्त त्सुतो लब्ध्वा वीरो माहेश्वरं वरम् ।। ४ ।।
मोहनं सर्वसैन्यानां पितुरंतिकमाययौ ।।
पितरं प्राह नम्रात्मा देह्याज्ञां तात मत्प्रियाम् ।। ५ ।
गमिष्यामि बलैः सार्द्धं गंगां शुद्धजलां शुभाम् ।।
तथेत्युक्त्वा पिता तस्मै ययौ तु स्वं निवेशनम् ।। ६ ।।
भगिनीं प्राह बलवान्विजयैषिणि शोभने ।।
किमिच्छसि शुभं वस्तु तदाज्ञां देहि मा चिरम् ।। ७ ।।
साह ग्रैवेयकं हारं मणिमुक्ताविभूषितम् ।।
मत्प्रियं देहि मे वीर तथेत्युक्त्वा ययौ गृहात् ।। ८ ।।
कालियो लक्षतुरगैः संयुतस्त्वरितोऽगमत् ।।
प्राप्य गंगां सागरगां कृत्वा स्नानं विधानतः ।। ९ ।।
दत्त्वा दानानि विप्रेभ्यो जयचन्द्रपुरीं ययौ ।।
निर्धनः समभूद्राजा बाहुशाली महाबलः ।। 3.3.8.१० ।।
__________________________________
कान्यकुब्जे (महाहारौ) न प्राप्तो बहुमूल्यकः ।।
तदोर्वीयाधिपेनैव महीशेन प्रबोधितः ।।११।।
ययौ महावतीं रम्यां शिवदत्तवरो बली ।।
रुरोध नगरीं सर्वां श्रुत्वा राजा भयातुरः ।।१२।।
रुद्रं कपर्दिनं शंभुं शरण्यं शरणं ययौ ।।
शिवाज्ञया नृपो धीमान्बलैः षष्टिसहस्रकैः ।। १३ ।।
सार्द्धं पुराद्बहिर्यातस्त्रिभिः शूरैः सुरक्षितः ।।
तस्य नागाः सहस्रं च देशराजश्च तत्पतिः ।। १४ ।।
हयाः षोडशसाहस्रा वत्सराजस्तु तत्पतिः ।।
शेषाः पदातयस्तस्य तालनेनैव रक्षिताः ।। १५ ।।
प्रनष्टो मुलं युद्धं तेषां वीरवरक्षयम् ।।७
अहोरात्रप्रमाणेन महद्घोरमवर्तत ।। १६ ।।
ते हत्वा शात्रवीं सेनां चक्रुर्जयरवान्मुहुः ।।
भयार्ता नार्मदेयाश्च माहिष्मतिनिवासिनः ।। १७ ।।
दुद्रुवुः सर्वतो विप्र दृष्ट्वा तान्कालियो नृपः ।।
आश्वास्य प्रययौ युद्धमर्द्धसैन्यसमन्वितः ।। १८ ।।
हृदि कृत्वा महादेवं मोहनं बाणमादधत् ।।
सिद्धमन्त्रप्रभावेण मोहितास्ते बभूविरे ।। १९ ।।
शेषास्ते शत्रवः सर्वे रिपुघाताय संययुः ।।
अलसांस्तान्कपालेषु जघ्नुस्ते भयवर्जिताः।।3.3.8.२०।
भीष्मसिंहस्तथा दृष्ट्वा बोधयामास सैनिकान् ।।
सूर्यदत्तेन बाणेन संज्ञाख्यानेन तत्र वै ।। ।। २१ ।।
भैरवाख्येन भल्लेन शत्रुदेहमताडयत् ।।
मूर्च्छितः सोऽपतद्वीरो गजपृष्ठे शरार्दितः ।। २२ ।।
तदा माहिष्मती सेना निर्ययौ सा दिशौ दश ।।
मुहूर्तं कश्मलं प्राप्य पुनरुत्थाय कालियः ।। २३ ।।
भल्लेन तच्छिरः कायादपाहरत भूमिपः ।।
हते तस्मिन्महावीर्ये तालनाद्या महा बलाः ।। २४ ।।
कालियं ते पराजित्य तं शत्रुं प्रत्यषेधयन् ।।
महाकष्टान्वितो भूपो ध्यात्वा मनसि शंकरम् ।। २५ ।।
मोहयित्वा रिपून्सर्वान् ययौ स्वं निवेशनम् ।।
अर्द्धसैन्येन सहिता हतशेषास्त्रयस्तथा ।। २६ ।।
तदा परिमलो राजा दृष्ट्वा शत्रुपराजयम् ।।
परिष्वज्य महावीरान्स्व गेहं पुनराययौ ।। २७ ।।
(गुर्जर भूप की कन्या मदालसा)
____________________________________
जयचन्द्रस्तु तच्छुत्वा परं विस्मयमागतः ।।
तालनं च समाहूय सेनाधीशमकरायत् ।। २८ ।।
भीष्मसिंहे गते लोके पंचमासान्तरे नृपे ।।
तत्पत्नी जनयामास पुत्ररत्नं शुभाननम् ।। २९ ।।
सा तु गुर्जरभूपस्य तनयाख्या मदालसा ।।
दिव्यं पुत्रं समालोक्य मुमुदे सगणा भृशम् ।। 3.3.8.३०।।(°¶•)
श्रुत्वा तज्जन्म नृपतिर्विततार धनं बहु ।।
आहूय गणकान्प्राज्ञाञ्जातकर्म ह्यकारयत् ।। ३१ ।।
सहदेवांश एवासौ भुवि जातः शिवाज्ञया ।।
देवसिंहः कृतो नाम गणकैः शास्त्रचिंतकैः ।। ३२ ।।
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चयेऽष्टमोऽध्यायः ।। ८ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ०९< भविष्यपुराणम् | पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३
।। सूत उवाच ।।
कालियं तौ पराजित्य भ्रातरौ नृपसेवकौ ।।
गतौ गोपालके राष्ट्रे भूपतिर्दलवाहनः ।। १ ।।
सहस्रचंडिकाहोमे नानाभूपसमागमे ।।
गृहीतौ महिषौ ताभ्यां भूपैरन्यैश्च दुर्जयौ ।। २ ।।
पूर्वं हि नृपकन्याभ्यां प्रत्यहं बंधनं गतौ ।।
तौ संपूज्य विधानेन ददौ ताभ्यां च कन्यके ।। ३ ।।
देवकीं देशराजाय ब्राह्मीं तस्यानुजाय वै ।।
ददौ दुर्गाज्ञया राजा रूपयौवनशालिनीम् ।। ४ ।।
लक्षावृत्तिं तथा वेश्यां गीतनृत्यविशारदाम् ।।
कन्ययोश्च सखीं रम्यां मेघमल्लाररागिणीम् ।। ५ ।।
शतं गजान्रथान्पंच हयांश्चैव सहस्रकान् ।।
चत्वारिंशच्च शिबिकाः प्रददौ दलवाहनः ।। ६ ।।
बहुद्रव्ययुतां कन्यां दासदासीसमन्विताम् ।।
उदूह्य वेदविधिना प्रापतुश्च महावतीम् ।। ७ ।।
मलना तां वधूं दृष्ट्वा तस्यै ग्रैवेयकं ददौ ।।
ब्राह्म्यै षोडशशृंगारं तथा द्वादशभूषणम् ।। ८ ।।
राजा च परमानन्दी देशराजाय शूरिणे ।।
ददौ दशपुरं रम्यं नानाजननिषेवितम् ।। ९ ।।
ऊषतुस्तत्र तौ वीरौ राजमान्यौ महाबलौ ।।
एतस्मिन्नन्तरे जातो देवसिंहो हराज्ञया ।। 3.3.9.१० ।।
जाते तस्मिन्कुमारे तु देवकी गर्भमादधौ ।।
दासश्रुता पतेर्देवी सुषुवे पुत्रमूर्जितम् ।। ११।।
गौरांगं कमलाक्षं च दीप्यमानं स्वतेजसा ।।
तदानंदमयो देवः शक्रः सुरगणैः सह ।। १२ ।।
शंखशब्दं चकारोच्चैर्जयशब्दं पुनःपुनः ।।
दिशः प्रफुल्लिताश्चासन्ग्रहाः सर्वे तथा दिवि ।। १३ ।।
आयाता बहवो विप्रा वेदशास्त्रपरायणाः ।।
चक्रुस्ते जातकर्मास्य नामकर्म तथाविधम् ।। १४ ।।
रामांशं तं शिशुं ज्ञात्वा प्रसन्नवदनं शुभम् ।।
भाद्रकृष्णतिथौ षष्ठ्यां चन्द्रवारेऽरुणोदये ।। १५ ।।
संजातः कृत्तिकाभे च पितृवंशयशस्करः ।।
आह्लादनाम्ना ह्यभवत्प्रश्रितश्च महीतले ।। १६ ।।
मासान्ते च सुते जाते ब्राह्मी पुत्रमजीजनत् ।।
धर्मजांशं तथा गौरं महाबाहुं सुवक्षसम् ।। १७ ।।
तदा च ब्राह्मणाः सर्वे दृष्ट्वा बालं शुभाननम् ।।
प्रसन्नवदनं चारुं पद्मचिह्नपदस्थितम् ।। १८ ।।
तैर्द्विजैश्च कृतो नाम्ना बलखानिर्महाबलः ।।(°¶•)
वर्षान्ते वत्सजे जातं मूलगंडान्तसंभवः ।। १९ ।।
चामुण्डो देवकिसुतो निजवंशभयंकरः ।।
जनितारं ततस्त्याज्य इत्यूचुर्द्विजसत्तमाः ।।
न तत्याज सुतं राजा बालत्वेऽपि दयापरः ।।3.3.9.२० ।।
त्रिवर्षांते गते तस्मिन्बलखानौ सुते शुभे ।।
शूद्र्यां जातः शिखंडयंशो रूपणो नाम विश्रुतः ।। २१ ।।
______________________________
वत्सराजो ययौ देशे गुर्जरे च मदालसाम्।(°¶•)
स सुतां च समादाय दिने तस्मिन्समागतः ।। २२ ।।
प्राप्ते तस्मिन्वत्सराजे जम्बुकः स्वबलैर्वृतः ।।
सप्तलक्षैश्च संप्राप्तो बाहुशाली यतेंद्रियः ।। २३ ।।
रुरोध नगरीं सर्वां राज्ञः परिमलस्य वै ।।
त्रिलक्षैश्च माहावत्यै सार्द्धं तौ जग्मतुः पुरात् ।। २४ ।।
माहिष्मतैः सप्तलक्षैः सार्द्धं युद्धमभून्महत् ।।
त्रिरात्रं दारुणं घोरं यमराष्ट्रविवर्द्धनम् ।। २५ ।।
शिवस्य वरदानेन भ्रात्रोर्जातः पराजयः ।।
बद्ध्वा तौ जम्बुको राजा लुंठयित्वा महावतीम् ।। २६ ।।
वेश्यां लक्षारतिं तस्य तं हतं तद्गजं तथा ।।
ग्रैवेयकं तथा हारं मणिरत्नविभूषितम् ।। २७ ।।
गृहीत्वा नगरीं सर्वां भस्मयित्वा गृहं ययौ ।।
ये गुप्ता भूतले शूरास्ते शेषाश्च तदाऽभवन् ।।२८ ।।
दुर्गेषु यानि रत्नानि तानि प्राप्य मुदा ययौ ।।
लुंठिते नगरे तस्मिन्देवकी गर्भमुत्तमम् ।। २९ ।।
कृष्णांशं सप्तमास्यं हि चादधाद्दैवतप्रिया ।।
ज्ञात्वा कुलाधमं पुत्रं चामुंडं देवकी सती ।। 3.3.9.३० ।।
कल्पक्षेत्रं समागम्य कालिंद्यां तमपातयत्।।
योजनान्ते गते तस्मित्महीराजपुरोहितः ।।३१।।
सामन्तो नाम तं गृह्य श्वशुरालयमाययौ ।।
जातस्तु दशमासान्ते रात्रौ घोरतमोवृते ।। ३२ ।।
भाद्रकृष्णाष्टमीसौम्ये ब्राह्मनक्षत्रसंयुते ।।
प्रादुरासीज्जगन्नाथो देवक्यां च महोत्तमः ।। ३३ ।।
श्यामांगः स च पद्माक्ष इंद्रनीलमणिद्युतिः ।।
विमानानां सहस्राणां प्रकाशः समजायत ।। ३४ ।।
विस्मिता जननी तत्र दृष्ट्वा बालं तमद्भुतम् ।।
नगरे च महाश्चर्यं जातं सर्वे समाययुः ।। ३५ ।।
उदयः किमहो जातो देवानां सूर्यरूपकः ।।
इत्याश्चर्य्यजुजां तेषां वागुवाचाशरीरिणी ।। ३६ ।।
कृष्णांशो भूतले जातः सर्वानन्दप्रदायकः ।।
स नाम्नोदयसिंहो हि सर्वशत्रुप्रकाशहा ।। ३७ ।।
इत्याकाशवचः श्रुत्वा ते परं हर्ष माययुः ।।
यस्मिन्काले सुतो जातस्तदा च मलना सती ।। ३८ ।।
श्यामांगं सुन्दरं बालं सर्वलक्षणलक्षितम् ।।
सुषुवे परमोदारं फाल्गुनांशं शिवाज्ञया ।। ३९ ।।
तदा तु नगरी सर्वा हर्षभूता बभूव ह ।।
षष्ठाहनि सुते जाते ब्रह्मानन्दगुणाकरे ।। 3.3.9.४० ।।
ब्राह्मी तु सुषुवे पुत्रं पार्षदांशं महाबलम् ।।
श्यामांगं कमलाक्षं च दृढस्कन्धं महाभुजम् ।। ४१ ।।
ब्राह्मणाश्च तदागत्य जातकर्म ह्यकारयन् ।।
सुखखानिर्द्विजैर्नाम्ना कृतस्तु गणकोत्तमैः ।। ४२ ।।
क्रमेण वर्द्धिता बालाः सर्वलोकशिवंकराः ।।
तेषां काली महच्छ्रेष्ठा पितृमातृप्रियंकरी ।। ४३ ।।
तृतीयाब्दे वयः प्राप्ते कृष्णांशे बलवत्तरे ।।
शक्रस्तद्दर्शनकांक्षी हयारूढो जगाम ह ।। ४४ ।।
क्रीडन्स चन्दनारण्ये कृष्णांशो भ्रातृभिः सह ।।
नभस्थं पुरुषं दृष्ट्वा सहस्राक्षं जहास वै ।। ४५ ।।
अश्विनी हरिणी दिव्या उच्चैःश्रवसमन्तिके ।।
गत्वा गर्भमुपादाय स्वगेहं पुनराययौ ।। ४६ ।।
वर्षांतरे च सुषुवे कपोतं तनयं शुभम् ।।
पञ्चाब्दं च समायाते विद्याध्यनमास्थिताः ।। ४७।।
ब्राह्मणं शिवशर्माणं सर्वविद्याविशारदम् ।।
स्वभक्त्या सेवनं कृत्वा ते चक्रुर्वेदपाठिकाम् ।।४८।।
अष्टाब्दे चैव कृष्णांशो नामपत्रादिकां क्रियाम् ।।
लिखतां बालकानां च कृष्णांशः श्रेष्ठतामगात् ।। ४९।।
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये कृष्णांशावतारो नाम नवमोऽध्यायः ।। ९ ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः १०
||सूत उवाच।।
नवमाब्दं वयः प्राप्ते कृष्णांशो बलवत्तरः ।।
पठित्वान्वीक्षिकीं विद्यां चतुःषष्टिकलास्तथा ।। १ ।।
धर्मशास्त्रं तथैवापि सर्वश्रेष्ठं बभूव ह ।।
तस्मिन्काले भृगुश्रेष्ठ महीराजो नृपोत्तमः ।। २ ।।
करार्थं प्रेषयामास स्वसैन्यं च महावतीम् ।।
ते वै लक्षं महाशूराः सर्वशस्त्रास्त्रधारिणः ।। ३ ।।
ऊचुः परिमलं भूपं शृणु चंद्रकुलोद्भव ।।
सर्वे च भारते वर्षे ये राजानो महाबलाः ।। ४ ।।
षडंशं करमादायास्मद्राजाय ददंति वै ।।
भवान्करे हि तस्यैव योग्यो भवति सांप्रतम् ।। ५।।
अद्यप्रभृति चेद्राज्ञे तस्मै दद्यात्करं न हि ।।
महीराजस्य रौद्रास्त्रैः क्षयं यास्यति सैनिकैः ।। ६ ।।
ये भूपा जयचंद्रस्य पक्षगास्ते हि तद्भयात् ।।
ददंते भूमिराजाय दंडं तन्मानसत्कृताः ।। ७ ।।
इति श्रुत्वा स नृपतिस्तस्मै राज्ञे महात्मने।।
करं षडंशमादाय ददौ प्रीतिसमन्वितः ।। ८ ।।
दशलक्षमितं द्रव्यं गृहीत्वा ते समाययुः ।।
महीराजः प्रसन्नात्मा पूर्ववैरमपाहरत् ।। ९ ।।
तदा ते लक्षशूराश्च कान्यकुब्जमुपाययुः ।।
जयचंद्रं तु नत्वोचुः शृणु लक्षणकोविद ।। 3.3.10.१० ।।
पृथ्वीराजो महाराजो दंडं त्वत्तः समिच्छति ।।
इत्युक्तस्तैर्वैष्णवास्त्री लक्षणस्तानुवाच ह ।। ११ ।।
मद्देशे मंडलीकाश्च बहवः संति सांप्रतम् ।।
भूमिराजो मांडलिको मयि जीवति मा भवेत् ।। १२ ।।
इत्युक्त्वा वैष्णवास्त्रं तान्क्रुद्धः स च समादधत् ।।
तदस्त्रज्वालतः सर्वे भयभीता प्रदुद्रुवुः ।। १३ ।।
महीराजस्तु तच्छ्रुत्वा महद्भयमुपागमत् ।।
दशाब्दं च वयः प्राप्ते कृष्णांशे मल्लकोविदे ।।१४।।
नानामल्लाः समाजग्मुस्तेन राज्ञैव सत्कृताः ।।
तेषां मध्ये स कृष्णांशो बाहुशाली बभूव ह ।। १५ ।।
उर्वीयाधिपतेः पुत्रः षोडशाब्दवया बली ।।
शतमल्लैश्च सहितः कदाचित्स समागतः ।। १६ ।।
पितृष्वसृपतिं भूपं नत्वा नाम्नाऽभयो बली ।।
उवाच शृणु भूपाल कृष्णोऽयं मदमत्तरः ।। १७ ।।
तेन सार्द्धं भवेन्मल्लयुद्धं मम नृपोत्तम ।।
इति वज्रसमं वाक्यं श्रुत्वा राजा भयातुरः ।। १०।।
उवाच श्यालजं प्रेम्णा भवान्युद्धविशारदः ।।
अष्टाब्दोऽयं सुतः स्निग्धो मम प्राणसमो भुवि ।। १९ ।।
क्व भवान्वज्रसदृशः क्व सुतोऽयं सुकोमलः ।।
अन्यैर्मल्लैर्मदीयैश्च सार्द्धं योग्यो भवान्रणे ।।3.3.10.२०।।
इति श्रुत्वा नृपः स्यालो महीपतिरिति स्मृतः ।।
स तमाह रुषाविष्टो बालोऽयं बलवत्तरः ।। २१ ।।
शृणु तत्कारणं भूप यथा ज्ञातो मया शिशुः ।।
आगस्कृतं महीराजं मत्वा सतिलकः सुतम् ।। २२ ।।
पंडितांश्च समाहूय मुहूर्तं पृष्टवान्मुदा ।।
गणेशो नाम मतिमाञ्ज्योतिश्शास्त्रविशारदः।।२३।।
लक्षणं वचनं प्राह महीराजमनुत्तमम् ।।
शिवदत्तवरो राजन्कुबेर इव सांप्रतम् ।। २४ ।।
कृष्णांशस्तस्य योग्योऽयं देशराजसुतोऽवरः ।।
नान्योऽस्ति भूतले राजन्सत्यं सत्यं ब्रवीम्यहम् ।।। २५ ।।
तच्छ्रुत्वा लक्षणो वीरः पूर्वे बर्हिष्मतीं प्रति ।।
कल्पक्षेत्रं दक्षिणे च भूमिग्रामं तु पश्चिमे ।। २६ ।।
उत्तरे नैमिषारण्यं स्वकीयं राष्ट्रमादधत् ।।
अतः श्रेष्ठः कुमारोऽयं कान्यकुब्जे मया श्रुतः ।।२७।।
नागोत्सवे च भूपाल पंचम्यां च नभस्सिते ।।
दृश्यमात्रं कुमारांगं तस्माद्योग्यो ह्ययं सुतः ।। २८ ।।
इति श्रुत्वा स कृष्णांशो वाक्छरेण प्रपीडितः।
अभयं भुजयोः शीघ्रं गृहीत्वा सोऽयुधद्बली ।। २९ ।।
क्षणमात्रं रणं कृत्वा भूमिमध्ये तमक्षिपत् ।।
अभयस्य भुजो भग्नस्तत्र जातो बलेन वै।।3.3.10.३०।
मूर्च्छितं स्वसुतं ज्ञात्वा खड्गहस्तो महीपतिः ।।
प्रेषयामास तान्मल्लान्कृष्णांशस्य प्रहारणे ।। ३१ ।।
रुषाविष्टांश्च ताञ्ज्ञात्वा कृष्णांशो बलवत्तरः ।।
तानेकैकं समाक्षिप्य विजयी स बभूव ह ।। ३२ ।।
पराजिते मल्लबले खड्गहस्तो महीपतिः ।।
मरणाय मतिं चक्रे कृष्णांशस्य प्रभावतः ।।३३।।
ज्ञात्वा तमीदृशं भूपं वारयामास भूपतिः ।।
अभयं नीरुजं कृत्वा प्रेम्णा गेहमवासयत् ।। ३४ ।।
नवाब्दांगे च कृष्णांशे चाह्लादाद्याः कुमारकाः।।
मृगयार्थे दधुश्चित्तं तमूचुर्भूपतिं प्रियम् ।।३५।।
नमस्ते तात भूपाग्र्य सर्वानंदप्रदायक ।।
अस्मभ्यं त्वं हयान्देहि मत्प्रियान्करुणाकर ।। ३६ ।।
इति श्रुत्वा वचस्तेषां तथेत्युक्त्वा महीपतिः ।।
भूतले वासिनोऽश्वान्वै दिव्यान्राट् चतुरो वरान् ।। ३७ ।।
ददौ तेभ्यो मुदा युक्तो हरिणीगर्भसंभवान् ।।
||ऋषय ऊचुः ।।
त्वन्मुखेन श्रुतं सूत हरिणी वडवा यथा।।३८ ।।
भीष्मसिंहाय संप्राप्ता शक्राद्देवेशतो मुने ।।
इदानीं श्रोतुमिच्छामः कुतो जातास्तुरंगमाः ।। ३९ ।।
दिव्यांगा भूषणापन्ना नभस्सलिलगामिनः ।।
।। सूत उवाच ।।
देशराजेन भूपेन पुरा धर्मयुतेन वै।।3.3.10.४०।।
सेवनं भास्करस्यैव कृतं च द्वादशाब्दिकम् ।।
सेवान्ते भगवान्सूर्यो वरं ब्रूहि तमब्रवीत्।। ।। ४१ ।।
प्राह देव नमस्तुभ्यं यदि देयो वरस्त्वया ।।
हयं दिव्यमयं देहि नभस्थलजलातिगम् ।। ४२ ।।
तथेत्युक्त्वा रविः साक्षाद्ददौ तस्मै पपिहकम् ।।
लोकान्पाति पपीर्ज्ञेयस्तस्येदं नाम चोत्तमम् ।। ४३ ।।
अतः पपीहको नाम लोकपालनकर्मवान् ।।
स हयो मदमत्तश्च हरिणीं दिव्यरूपिणीम् ।। ४४ ।।
बुभुजे स्मरवेगेन तस्यां जातास्तुरंगमाः ।।
मनोरथश्च पीतांगः करालः कृष्णरूपकः ।। ४५ ।।
एकगर्भे समुद्भूतौ शैब्यसुग्रीवकांशकौ ।।
यस्मिन्दिने समुद्भूतौ जिष्णुविष्णुकलांशतः ।। ६ ।।
तदा जातौ हरिण्याश्च मेघपुष्पबलाहकौ ।।
बिन्दुलश्च सुवर्णांगः श्वेतांगो हरिनागरः।। ४७ ।।
दिव्यांगास्ते हि चत्वारः पूर्वं जाता महाबलाः ।।
पश्चादंशावताराश्च जातास्तेषां महात्मनाम् ।। ४८ ।।
इति ते कथितं विप्र शृणु तत्र कथां शुभाम् ।।
भूतले ते हयाः सर्वे प्राप्ताश्चोपरिभूमिगाः ।। ४९ ।।
देवसिंहाय बलिने ददौ चाश्वं मनोरथम् ।।
आह्लादाय करालं च कृष्णांशायैव बिन्दुलम् ।। 3.3.10.५० ।।
ब्रह्मानंदाय पुत्राय प्रददौ हरिनागरम् ।।
ते चत्वारो हयारूढा मृगयार्थं वनं ययुः ।। ५१ ।।
हरिणीं वडवां शुभ्रां बलखानिः समारुहत् ।।
तदनु प्रययौ वीरो वनं सिंहनिषेवितम् ।। ५२ ।।
आह्लादेनैव शार्दूलो हतः प्राणिभयंकरः ।।(°¶•)
देवसिंहेन सिंहश्च सूकरो बलखानिना ।। ५३ ।।
ब्रह्मानंदेन हरिणो हतस्तत्र महावने ।।
मृगाः शतं हतास्तैश्च तान्गृहीत्वा गृहं ययुः ।। ५४ ।।
एतस्मिन्नंतरे देवी शारदा च शुभानना ।।
मृगी स्वर्णमयी भूत्वा तेषामग्रे प्रधाविता ।।५५।।
दृष्ट्वा तां मोहिताः सर्वे स्वैः स्वैर्बाणैरताडयन् ।।
शरास्तु संक्षयं जग्मुर्मृग्यंगे बलवत्तराः ।।५६।।
आह्लादाद्याश्च ते शूरा विस्मिताश्च बभूविरे ।।
तस्मिन्काले स कृ्ष्णांगो बाणेनैव ह्यताडयत् ।।५७।।
तदा च पीडिता देवी भयभीता ययौ वनम् ।।
कृष्णांशः क्रोधताम्राक्षस्तत्पश्चात्प्रययौ बली ।।५८।।
वनांतरं च संप्राप्य देवी धृत्वा स्वकं वपुः ।।
तमुवाच प्रसन्नाक्षी परीक्षा ते मया कृता ।। ५९ ।।
यदा ते च भयं भूयात्तदा त्वं मां सदा स्मर ।।
साधयिष्यामि ते कार्यं कृष्णांशो हि भवान्विभुः ।। 3.3.10.६० ।।
इत्युक्त्वान्तर्हिता देवी शारदा सर्वमंगला ।।
कृष्णांशस्तु ययौ गेहं तैश्च सार्द्धं मुदा युतः ।। ६१ ।।
तदा पराक्रमं तेषां दृष्ट्वा राजा सुखोऽभवत् ।।
गृहे गृहे च सर्वेषां लक्ष्मीर्देवी समाविशत् ।। ६२ ।।
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखण्डापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये दशमोऽध्यायः ।। १० ।।
भविष्यपुराणम् /पर्व ३ (प्रतिसर्गपर्व)/खण्डः ३/अध्यायः ११
।। सूत उवाच ।।
दशाब्दे च वयः प्राप्ते विष्णोः शक्त्यवतारके ।।
वसंतसमये रम्ये ययुस्ते प्रमदावनम् ।। ।। १ ।।
ऊषुस्तत्र व्रताचारे माधवे कृष्णवल्लभे ।।
स्नात्वा च सागरे प्रातः पूजयामासुरंबिकाम् ।। २ ।।
ऋतुकालोद्भवैः पुष्पैर्धूपैर्दीपैर्विधानतः ।।
जप्त्वा सप्तशतीस्तोत्रं दध्युः सर्वकरीं शिवाम् ।। ३ ।।
कंदमूलफलाहारा जीवहिंसाविवर्जिताः ।।
तेषां भक्तिं समालोक्य मासांते जगदंबिका ।।४ ।।
ददौ तेभ्यो वरं रम्यं तच्छृणुध्वं समाहिताः।।
आह्लादाय सुरत्वं च बलत्वं बलखानये ।। ५ ।।
कालज्ञत्वं च देवाय ब्रह्मज्ञत्वं नृपाय च।।।
कृष्णांशायैव योगत्वं दत्त्वा चांतर्दधे शिवा ।। ६ ।।
कृतकृत्यास्तदा ते वै स्वगेहं पुनराययुः ।।
तेषां प्राप्ते वरे रम्ये मलना पुत्रमूर्जितम् ।।७।।
श्यामांगं सात्यकेरंशं सुषुवे शुभलक्षणम् ।।
स ज्ञेयो रणजिच्छूरो राजन्यप्रियकारकः ।। ८ ।।
आषाढे मासि संप्राप्ते कृष्णांशो हयवाहनः ।।
उर्वीयां नगरीं प्राप्त एकाकी निर्भयो वली ।। ९ ।।
दृष्ट्वा स नगरीं रम्यां चतुर्वर्णनिषेविताम् ।।
द्विजशालां ययौ शूरो द्विजधेनुप्रपूजकः।। 3.3.11.१० ।।
दत्त्वा स्वर्णं द्विजातिभ्यः संतर्प्य द्विजदेवताः ।।
महीपतिगृहं रम्यं जगाम बलवत्तरः ।। ११ ।।
नत्वा स मातुलं धीमांस्तथान्याँश्च सभासदः ।।१२ ।।
तदा नृपाज्ञया शूरा बंधनाय समुद्यताः ।।
खङ्गहस्ताः समाजग्मुर्यथा सिंहं गजाः शशाः ।। १३ ।।
मोहितं तं नृपं कृत्वा दुष्टबुद्धिर्महीपतिः ।।
कृत्वा लोहमयं जालं तस्योपरि समादधेः ।। १४ ।।
एतस्मिन्नंतरे वीरो बोधितो देवमायया ।।
आगस्कृतान्रिपूञ्ज्ञात्वा खङ्गहस्तः समावधीत् ।। १५ ।।
हत्वा पंचशतं शूरो हयारूढो महाबली ।।
उर्वीयां नगरीं प्राप्य जलपाने मनो दधौ १६ ।।
कूपे दृष्ट्वा शुभा नार्यो घटपूर्तिकरीस्तदा ।।
उवाच मधुरो वाक्यं देहि सुंदरि मे जलम् ।। १७ ।।
दृष्ट्वा ताः सुंदरं रूपं मोहनायोपचक्रिरे ।।
भित्त्वा तासां तु वै कुम्भान्पाययित्वा हयं जलम् ।।१८।।
वनं गत्वा रिपुं जित्वा बद्ध्वा तमुभयं बली ।।
चण्डिकापार्श्वमागम्य तद्वधाय मनो दधे ।। १९ ।।
श्रुत्वा स करुणं वाक्यं त्यक्त्वा स्वनगरं ययौ ।।
नृपांतिकमुपागम्य वर्णयामास कारणम्।।3.3.11.२० ।।
श्रुत्वा परिमलो राजा द्विजातिभ्यो ददौ धनम् ।।
समाघ्राय स कृष्णांशं कृतकृत्योऽभवन्नृपः ।। २१ ।।
संप्राप्तैकादशदाब्दे तु कृष्णांशे युद्धदुर्मदे ।।
महीपतिर्निरुत्साहः प्रययौ देहलीं प्रति ।। २२ ।।
बलिं यथोचितं दत्त्वा भगिन्यै भयकातरः ।।
रुरोद वहुधा दुःखं देशराजात्मजप्रजम् ।। २३ ।।
अगमा भगिनी तस्य दृष्ट्वा भ्रातरमातुरम् ।।
स्वपतिं वर्णयामास श्रुत्वा राजाब्रवीदिदम् ।। २४ ।।
अद्याहं स्वबलैः सार्द्धं गत्वा तत्र महावतीम् ।।
हनिष्यामि महादुष्टं देशराजसुतं रिपुम् ।। २५ ।।
इत्युक्त्वा धुंधुकारं च समाहूय महाबलम् ।।
सैन्यमाज्ञापयामास सप्तलक्षं तनुत्यजम् ।। २६ ।।
केचिच्छूरा हयारूढा उष्ट्रारूढा महाबलाः ।।
गजारूढा रथारूढाः संययुश्च पदातयः ।। २७ ।।
देवसिंहस्तु कालज्ञः श्रुत्वा चागमनं रिपोः ।।
नृपपार्श्वं समागम्य सर्वं राज्ञे न्यवेदयत् ।। २८ ।।
श्रुत्वा परिमलो राजा विह्वलोऽभूद्भयातुरः ।।
बलखानिस्तमुत्थाय हर्षयुक्त इवाह च ।। ।। २९ ।।
अद्याहं च महीराजं धुंधुकारं ससैन्यकम् ।।
जित्वा दंड्यं च भवतः करिष्यामि तवाज्ञया ।। 3.3.11.३० ।।
इत्युक्त्वा तं नमस्कृत्य सेनापतिरभून्मुने ।।
तदा तु निर्भया वीरा दृष्ट्वा राजानमातुरम् ।। ३१ ।।
चतुर्लक्षबलैः सार्द्धं ते युद्धाय समाययुः ।।
शिंशपाख्यं वनं घोरं छेदयित्वा रिपोस्तदा ।। ३२ ।।
ऊषुस्तत्र रणे मत्ताः सर्वशत्रुभयंकराः ।।
एतस्मिन्नन्तरे तत्र धुंधुकारादयो बला ।। ३३ ।।
कृत्वा कोलाहलं शब्दं युद्धाय समुपाययुः ।।
पूर्वाह्णे तु भृगुश्रेष्ठ सन्नद्धास्ते शतघ्निपाः ।। ३४ ।।
शतघ्नीभिस्त्रिसाहस्रैः पञ्चसाहस्रका ययुः ।।
द्विसहस्रशतघ्नीभिः सहिता श्चन्द्रवंशिनः ।। ३५ ।।
सैन्यं षष्टिसहस्रं च स्वगर्लोकमुपाययौ ।।
तदर्द्धं च तथा सैन्यं महीराजस्य संक्षितम् ।। ३६ ।।
दुद्रुवुर्भीरुकाः शूरा वलखानेर्दिशो दश ।।
रथा रथै रणे हन्युर्गजाश्चैव गजैस्तथा ।। ३७ ।।
हया हयैस्तथा उष्ट्रा उष्ट्रपैश्च समाहनन् ।।
एवं सुतुमुले जाते दारुणे रोम हर्षणे ।। ३८ ।।
हाहाभूतान्स्वकीयांश्च सैन्यान्दृष्ट्वा महाबलान् ।।
अपराह्णे भृगुश्रेष्ठ पञ्च शूराः समाययुः ।। ३९ ।।
ब्रह्मानंदः शरैः शत्रूननयद्यमसादनम् ।।
देवसिंहस्तथा भल्लैराह्रादस्तत्र तोमरैः ।।3.3.11.४०।।
बलखानिः स्वखड्गेन कृष्णांशस्तु तथैव च ।।
द्विलक्षान्क्षत्रियाञ्जघ्नुः सर्वसैन्यैः समं ततः।। ४१ ।।
दृष्ट्वा पराजितं सैन्यं धुंधुकारो महाबलः ।।
आह्लादं च स्वभल्लेन गजारूढः समावधीत् ।। ४२ ।।
आह्लादे मूर्च्छिते तत्र देवसिंहो महाबलः ।।
भल्लेन भ्रातरं तस्य दंशयामास वेगतः ।। ४३ ।।
स तीक्ष्णव्रणमासाद्य गजस्थः संमुमोह वै ।।
आगताः शतराजानो नानादेश्या महाबलाः ।। ४४ ।।
शस्त्राण्यस्त्राणि तेषां तु छित्त्वा खङ्गेन वत्सजः ।।
स्वखड्गेन शिरांस्येषां पातयामास भूतले ।। ४५ ।।
हते शत्रुसमूहे तु तच्छेषास्तु प्रदुद्रुवुः ।।
महीराजस्तु बलवान्दृष्ट्वा भग्नं स्वसैन्यकम् ।। ४६ ।।
आजगाम गजारूढः शिवदत्तवरो बली ।।
रौद्रेणास्त्रेण हृदये चावधीद्वत्सजं रिपुम् ।। ४७ ।।
आह्लादं च तथा वीरं देवं परिमलात्मजम् ।।
मूर्च्छयित्वा महावीराञ्छत्रुसैन्यमुपागमत् ।। ४८ ।।
पूजयित्वा शतघ्नीश्च महावधमकारयत् ।।
रोपणस्त्वरितो गत्वा राज्ञे सर्वमवर्णयत् ।। ४९ ।।
एतस्मिन्नंतरे वीरः सुखखानिर्महाबलः ।
कपोतं हयमारुह्य नभोमार्गेण चागमत् ।। 3.3.11.५० ।।
मूर्च्छयित्वा महीराजं स्वबंधूंश्च सवाहनान् ।।
कृत्वा नृपांतमागम्य बंधनाय समुद्यतः ।। ५१ ।।
तदोत्थाय महीराजो महादेवेन बोधितः ।।
पुनस्तान्स्वशरै रौद्रैर्मूर्च्छयामास कोपवान् ।। ५२ ।।
सुखखान्यादिकाञ्छूरान्संबध्य निगडैर्दृढैः ।।
नृपं परिमलं प्राप्य पुनर्युद्धमचीकरत् ।। ५३ ।।
हाहाभूतं स्वसैन्यं च दृष्ट्वा स उदयो हरिः ।।
नभोमार्गे हयं कृत्वा ताः शतध्नीरनाशयत् ।। ५४ ।।
महीराजगजं प्राप्य बद्ध्वा तं निगडैर्बलो ।।
आह्लादपार्श्वमागम्य भ्रात्रे भूपं समर्पयत् ।। ५५ ।।
तदा तु पृथिवीराजो लज्जितस्तेन निर्जितः ।।
पञ्चकोटिधनं दत्त्वा स्वगेहं पुनराययौ ।। ५६ ।।
देवसिंहाज्ञया शूरो बलखानिर्हि वत्सजः ।।
तैर्द्रव्यैर्नगरीं रम्यां कारयामास सुन्दरीम् ।। ५७ ।।
शिरीषाख्यं पुरं नाम तेन वीरेण वै कृतम् ।।
सर्ववर्णसमायुक्तं द्विक्रोशायामसंमितम् ।। ५८ ।।
तत्रैव न्यवसद्वीरो वत्सजः स्वकुलैः सह ।।
त्रिंशत्कोशे कृतं राष्ट्रं तत्रैव बलखानिना ।। ५९ ।।
श्रुत्वा परिमलो राजा तत्रागत्य मुदान्वितः ।।
आघ्राय वत्सजं शूरं देशराजसुतं तथा ।। 3.3.11.६० ।।
ब्रह्मानंदेन सहितः स्वगेहं पुनराययौ ।। ६१ ।। ।।
__________________
इति श्रीभविष्ये महापुराणे प्रतिसर्गपर्वणि चतुर्युगखंडापरपर्याये कलियुगीयेतिहाससमुच्चये एकादशो ऽध्यायः ।। ११ ।।
कोई टिप्पणी नहीं:
एक टिप्पणी भेजें